Orlean, Orléans 
,
m. w północnośrodkowej Francji, nad Loarą, na południowy zachód od Paryża;
,
Orlean
Encyklopedia PWN
— 115 tys. mieszk. (2016), zespół miejski 250 tys. mieszk. (2003); ośr. adm. regionu Centre-Val de Loire i dep. Loiret. ważny ośrodek usługowy i przem.; przemysł maszyn. (maszyny roln.), samochodowy, chem. (gumowy — zakłady firmy Michelin, farm.) oraz elektroniczny, szklarski, spoż.; uniw. (zał. 1312, reorganizacja 1971) w La Source; węzeł kol. i drogowy (połączenie autostradą z Paryżem, Tours, Clermont-Ferrand); port lotn.; ośr. turyst.; muzea: sztuk pięknych, Joanny d’Arc, historii Orleanu. W okolicy O. uprawa warzyw, buraków cukrowych, winorośli, drzew owocowych i kwiatów.
Historia. Staroż. Cenabum, ośr. celtyckiego plemienia Karnutów i jedno z centrów druidyzmu; podbity przez Rzymian, 52 r. p.n.e. ośr. powstania antyrzymskiego, zburzony przez Cezara; w III w. odbud. przez ces. Aureliana jako Civitas Aureliani (stąd nazwa Orlean); 498 zdobyty przez Franków, był jedną ze stolic królów frankijskich; w X w. przeszedł w ręce Kapetyngów; 1057 przywileje miejskie, znacznie rozszerzone w XII w.; w XII–XIV w. ważny ośrodek handl. i kult.; od 1344 stol. księstwa przyznawanego jako apanaż młodszym synom król.; w wojnie stuletniej jeden z gł. ośr. oporu przeciw Anglikom (oblegany, 8 V 1429 oswobodzony przez Joannę d’Arc); podczas wojen religijnych w XVI w. po stronie hugenotów; 1594 włączony do Korony fr.; w XVII w. szybki rozwój gospodarczy, w XVIII w. liczne manufaktury (trykotarstwo, sukiennictwo, pończosznictwo); w czasie wojny prusko-fr. 1870–71 teren ciężkich walk.
Zabytki. Kościół Saint Pierre (XII–XIII w.), katedra Sainte Croix (XIII–XVIII w.), kościół Saint Aignan (XV w.) z kryptą (X w.); dzwonnica (XV w.), kościół Saint Euverte (XV–XVII w.), ratusz (XVI w.); kościół Notre Dame de Recouvrance (XVI w.), pałac biskupi (XVII w.).
