Norwegia. Warunki naturalne

Norwegia. Warunki naturalne.

Norwegia jest krajem wyżynno-górzystym (ponad 50% powierzchni leży powyżej 600 m), o młodej rzeźbie polodowcowej. Wzdłuż całego kraju, z południowego zachodu na północny wschód ciągną się Góry Skandynawskie (najwyższy szczyt Galdhøpiggen, 2469 m); charakterystyczną cechą ich rzeźby są rozległe płaskowyże i stoliwa górskie, zwane fieldami (Jotunheimen, Hardangervidda), na południu niższe, o wierzchowinach poniżej 1000 m, na północy — wyższe do 1500 m, których najwyżej położone partie są pokryte ok. 1700 lodowcami (największy Jostedalsbreen, Folgefonni, Ålfotbreen); linia brzegowa jest dobrze rozwinięta, jej długość całkowitą szacuje się na ok. 20 tysięcy km, z wąskimi, głębokimi zatokami morskimi o znacznej długości, zwanymi fiordami, spośród których najdłuższe są (o stromych wybrzeżach): Sognefjorden — 204 km i Hardangerfjorden — 179 km, oraz (o szerokich, niskich zboczach) Trondheimsfjorden — 150 km; wzdłuż północno-zachodnich wybrzeży ciągną się liczne wyspy, m.in. w archipelagach Lofoty i Vesterålen. Ze względu na znaczną rozciągłość równoleżnikową klimat Norwegii jest — w obrębie klimatów morskich — zróżnicowany, umiarkowany ciepły w południowej części kraju, umiarkowany chłodny w środkowej i północnej, na krańcach północno-wschodnich przechodzący w subpolarny; klimat wybrzeża jest łagodzony przez wpływ ciepłego Prądu Zatokowego; średnia temperatura w styczniu na południowym wybrzeżu 1–2°C, na północy ok. –3°C, w górach, we wschodniej i północnej części kraju od –10°C do –15°C; średnia temperatura w lipcu od 10°C na północnym wybrzeżu do 14°C na południu i 18°C na południowym wschodzie Norwegii; roczna suma opadów od ok. 300 mm w północnej części kraju i 500–800 mm w południowej do 2000–3500 mm na zachodnich i północno-zachodnich stokach Gór Skandynawskich; częste są długotrwałe mżawki. Rzeki Norwegii są krótkie, najdłuższe: Glomma — 598 km i Lågen — 342 km, zasobne w wodę, z licznymi progami i wodospadami, o dużym potencjale energetycznym; wiele jest jezior polodowcowych, największe Mjøsa (o powierzchni 366 km²), Femund i Møsvatn. Południową Norwegię porastają lasy mieszane i liściaste (złożone z dębu, jesionu, wiązu i klonu), północno-wschodnią — borealne lasy sosnowe i świerkowe oraz subarktyczne lasy brzozowe; na północy występuje bezdrzewna roślinność arktyczno-górska, zbliżona do tundry; na zachodnich wybrzeżach wrzosowiska i torfowiska. W całym kraju powszechne są renifery, rosomaki, lemingi i lisy, na północy — wilki i niedźwiedzie polarne. Przyroda Norwegii jest niewiele zmieniona przez działalność człowieka; największymi parkami narodowymi są: Hardangervidda, Jotunheimen, Rondane, Børgefjell, Øvre Dividalen. Obszary prawnie chronione zajmują powierzchnię ok. 24,6 tysięcy km².

Lofoty (Norwegia)

Lysefjorden (Norwegia)

Lofoty, osada rybacka (Norwegia)

Fiord Geirangerfjorden w Norwegii