Lumière
francuscy wynalazcy, przemysłowcy, pionierzy kinematografii, bracia:
[lümjẹ:r],
Lumière
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Auguste 
, ur. 19 X 1862, zm. 10 IV 1954; Louis, ur. 5 X 1864, zm. 6 VI 1948; twórcy wielu wynalazków z dziedziny techniki fotograficznej i filmowej (większość opatentował sam Louis, niektóre wspólnie z Augustem). W wieku 17 lat Louis ulepszył suche, żelatynowo-bromowe płyty fotograficznej, których masową produkcję podjęła z wielkim sukcesem wytwórnia materiałów fotograficznych, założył w Lyonie przez ojca braci, Antoine’a (1840–1911), malarza i fotografa. Paryski pokaz kinetoskopu Th.A. Edisona i W.K.L. Dicksona (1894) zainspirował braci L. do rozpoczęcia prac nad ich najsłynniejszym wynalazkiem, kinematografem. Opatentowany 13 II 1895, był pierwszym urządzeniem umożliwiającym poprawną reprodukcję rzeczywistego ruchu na ekranie (był jednocześnie kamerą i projektorem filmowym); jego pierwszą publiczną prezentację, 28 XII 1895 w Grand Café w Paryżu, uważa się za narodziny kinematografii. Bracia L. byli reżyserami, operatorami i producentami pierwszych filmów (trwających ok. 1 min), m.in. dokumentów Wyjście robotników z fabryki i Wjazd pociągu na stację oraz pierwszego filmu fabularnego, komedii Polewacz polany. Od pocz. 1896 Louis kształcił operatorów filmowych, których następnie rozsyłał po świecie, by urządzali pokazy filmów, a także kręcili nowe filmy; utrwalali oni ważne wydarzenia, np. koronację cara Mikołaja II w Moskwie, oraz sceny z codziennego życia; powstawały też filmy fabularne, np. Zabójstwo księcia Gwizjusza, Życie i męka Jezusa Chrystusa (do 1898 katalog filmów braci L. liczył ok. 1000 tytułów). Działalność filmowa braci L. była bardzo intensywna, ale krótka (obaj uważali, że kino nie ma przyszłości) — po pokazie na Światowej Wystawie w Paryżu 1900 Louis powrócił do produkcji sprzętu i materiałów fotograficznych; m.in. 1903 opatentował płyty do fotografii barwnej (zw. Autochrome) — 1907 fabryka L. podjęła ich przemysłową produkcję; 1935 opracował system filmu trójwymiarowego. Auguste poświęcił się badaniom w dziedzinie chemii fizjologicznej. Od 1982 w Lyonie działa Instytut Lumière.
, ur. 19 X 1862, zm. 10 IV 1954; Louis, ur. 5 X 1864, zm. 6 VI 1948; twórcy wielu wynalazków z dziedziny techniki fotograficznej i filmowej (większość opatentował sam Louis, niektóre wspólnie z Augustem). W wieku 17 lat Louis ulepszył suche, żelatynowo-bromowe płyty fotograficznej, których masową produkcję podjęła z wielkim sukcesem wytwórnia materiałów fotograficznych, założył w Lyonie przez ojca braci, Antoine’a (1840–1911), malarza i fotografa. Paryski pokaz kinetoskopu Th.A. Edisona i W.K.L. Dicksona (1894) zainspirował braci L. do rozpoczęcia prac nad ich najsłynniejszym wynalazkiem, kinematografem. Opatentowany 13 II 1895, był pierwszym urządzeniem umożliwiającym poprawną reprodukcję rzeczywistego ruchu na ekranie (był jednocześnie kamerą i projektorem filmowym); jego pierwszą publiczną prezentację, 28 XII 1895 w Grand Café w Paryżu, uważa się za narodziny kinematografii. Bracia L. byli reżyserami, operatorami i producentami pierwszych filmów (trwających ok. 1 min), m.in. dokumentów Wyjście robotników z fabryki i Wjazd pociągu na stację oraz pierwszego filmu fabularnego, komedii Polewacz polany. Od pocz. 1896 Louis kształcił operatorów filmowych, których następnie rozsyłał po świecie, by urządzali pokazy filmów, a także kręcili nowe filmy; utrwalali oni ważne wydarzenia, np. koronację cara Mikołaja II w Moskwie, oraz sceny z codziennego życia; powstawały też filmy fabularne, np. Zabójstwo księcia Gwizjusza, Życie i męka Jezusa Chrystusa (do 1898 katalog filmów braci L. liczył ok. 1000 tytułów). Działalność filmowa braci L. była bardzo intensywna, ale krótka (obaj uważali, że kino nie ma przyszłości) — po pokazie na Światowej Wystawie w Paryżu 1900 Louis powrócił do produkcji sprzętu i materiałów fotograficznych; m.in. 1903 opatentował płyty do fotografii barwnej (zw. Autochrome) — 1907 fabryka L. podjęła ich przemysłową produkcję; 1935 opracował system filmu trójwymiarowego. Auguste poświęcił się badaniom w dziedzinie chemii fizjologicznej. Od 1982 w Lyonie działa Instytut Lumière.
Ilustracje
Lumière Auguste i Louis, Oblany ogrodnik, kadr z filmu, 1895fot. Filmoteka Narodowa
Lumière bracia, Auguste, 1862–1954, i Louis, 1864–1948, chemicy francuscy, pionierzy kinematografii.fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kamera braci Lumière fot. S. Skórska i M. Komorowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
