Los Angeles
m. w USA, nad O. Spokojnym, w południowej części stanu Kalifornia;
[los ạ̈ndżəli:z] 
,
, Los Angeles
Encyklopedia PWN
zespół miejski Los Angeles–Long Beach, obejmujący m.in. Torrance, Pasadenę i Glendale, region metropolitalny wraz z sąsiednimi zespołami miejskimi, m.in. Anaheim i Riverside — 17,7 mln mieszk. (2008). 2. pod względem liczby mieszkańców (po Nowym Jorku) miasto kraju. L.A. jest gł. miastem zachodniej części USA, wielkim ośr. przem., finansowym i kult.-nauk.; zespół miejski jest świat. centrum przemysłu rakietowo-lotn. z zakładami koncernów Lockhead i Douglas; poza tym rozwinięty przemysł samochodowy, elektrotechniczny, elektronicznego, chem. (petrochemiczny, farm., gumowy), maszyn., włók., odzieżowy, spoż., stoczn., cementowy i szklarski; w Hollywood — znany ośr. produkcji filmów, poza tym ważny ośrodek radiowo-telew. i nagrań muzycznych. L.A. jest jednym z najważniejszych w Stanach Zjedn. węzłów komunikacji kol. i lotn. (w Inglewood port lotn. o międzynar. znaczeniu); ważny port handl. położony w zat. San Pedro i częściowo nad otwartym oceanem. Liczne szkoły wyższe, m.in. University of Southern California (zał. 1880), University of California (zał. 1919), w Pasadenie California Institute of Technology (zał. 1891) oraz instytuty nauk.-badawcze, wielka biblioteka; muzea (County Museum of National History, zał. 1910), galerie sztuki. Zespół miejski L.A. jest znany z malowniczego położenia, łagodnego klimatu i bogatej roślinności; ośr. turyst.-wypoczynkowy, uzdrowisko; liczne parki, najbardziej znany Griffith Park, z ogrodem zool., położony w obszarze górzystym na pow. 1600 ha. Charakterystyczną cechą układu urb. L.A. jest brak typowego dla miast amer. centrum; przeważa zabudowa niska (gł. domy jednorodzinne), budynki zajmują ok. 1/3 pow. miasta, ok. 30% rozbudowana sieć dróg i autostrad, pozostałą część — parkingi. Woda dla potrzeb regionu metropolitalnego jest sprowadzana akweduktami z rz. Kolorado i gór Sierra Nevada; utrudnieniem dla mieszkańców jest występujący często smog, do powstawania którego przyczynia się, oprócz zadymienia pochodzącego z zakładów przem., duża liczba samochodów osobowych. 1994 katastrofalne trzęsienie ziemi.
Historia. Założona 1781 przez Hiszpanów misja franciszkańska, wokół której rozwinęła się osada miejska; do 1821 w wicekrólestwie Nowej Hiszpanii, następnie w Meksyku; podczas wojny meksyk. (1846–48) zajęte przez wojska amer., po wojnie włączone do USA; burzliwy rozwój od końca XIX w., po doprowadzeniu 1885 kolei transkontynent. i odkryciu 1895 w okolicy Los Angeles złóż ropy naftowej, co spowodowało przesuwanie się gosp. centrum Kalifornii na południu stanu, którego gł. ośr. stało się Los Angeles
Zabytki. Kościół Nuestra Señora de la Reina de los Angeles i Lugo House (obecnie część uniw. Loyoli), obydwa z 1. poł. XIX w.; liczne domy mieszkalne i budowle reprezentacyjne z 2. poł. XIX w.; zespół nowoczesnych gmachów projektowanych przez F.L. Wrighta i R. Neutrę.
