Kosowo. Historia
 
Encyklopedia PWN
Kosowo. Historia.
W starożytności w rzym. prow. Illyricum (Iliria); od VI w. pod panowaniem Bizancjum, napływ Słowian; następnie (XII w.) w państwie serb.; po bitwie na Kosowym Polu (1389) pod władzą Turcji; w XVII w. napływ Albańczyków; od 1918 w Królestwie SHS (od 1929 Jugosławii); po upadku Jugosławii 1941 przyłączone do Albanii; od 1945 ponownie w Jugosławii jako terytorium autonomiczne K. i Metochia, a od 1965 jako okręg autonomiczny K. w Serbii; w czasie rozpadu Jugosławii Albańczycy zażądali niepodległości; 1990 ogłosił ją parlament K., co spowodowało zniesienie przez Serbów autonomii okręgu; 1991 Albańczycy w Kosowie w przeprowadzonym przez siebie referendum opowiedzieli się ponownie za niepodległością, a 1992 wybrali parlament i prezydenta, nie uznanych przez Serbię. Stosunki między społecznością albańską i serb. ciągle się zaostrzały; Albańczycy powołali oddziały partyzanckie pod nazwą Wyzwoleńcza Armia K.; w lecie 1998 wybuchły walki; wobec przewagi Serbów rozpoczął się exodus ludności albańskiej; X 1998 zostało wynegocjowane przez dyplomatę amer. R. Holbrooke’a i jugosł. prezydenta S. Miloševicia przerwanie walk; porozumienie nadzorowali obserwatorzy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie; II–III 1999 w Rambouillet i Paryżu pod auspicjami Grupy Kontaktowej (USA, Francja, Niemcy, W. Brytania i Rosja) trwały rozmowy albańsko-serb.; prezydent Milošević odrzucił zgodny ze stanowiskiem Grupy Kontaktowej projekt porozumienia (autonomia dla K. w ramach Jugosławii, przejściowo pod nadzorem ok. 30 tys. żołnierzy NATO); po załamaniu się rokowań dyplomaty amer. R. Holbrooke’a z Miloševiciem NATO rozpoczęło 24 III 1999 naloty na cele wojsk. i strategiczne w Jugosławii; w odwecie Serbowie nasilili wypędzanie Albańczyków; V 1999 grupa najbogatszych państw świata i Rosja oprac. porozumienie w sprawie K. (wycofanie oddziałów jugosł., powrót uchodźców albańskich pod kontrolą międzynar. oddziałów wojsk.); 3 VI rząd Jugosławii zaakceptował porozumienie; 10 VI Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję w sprawie K.; następnego dnia zaczęło się wycofywanie oddziałów jugosł., NATO przerwało naloty, a do K. weszły pierwsze oddziały sił pokojowych (KFOR), a wkrótce rozpoczęła działalność misja ONZ; VI 1999 do K. wróciło kilkaset tys. Albańczyków, a rozpoczął się eksodus ludności serb. i mniejszości etnicznych; K. pozostaje pod zarządem misji ONZ i ochroną sił pokojowych (pod dowództwem NATO); w przeprowadzonych 2001 i 2004 wyborach do parlamentu zwyciężały partie alb. (najsilniejsza — Demokr. Liga K.); prez.: I. Rugova (do 2006), F. Sejdiu (do 2010), A. Jahjaga (od 2011). 2008 jednostronne ogłoszenie niepodległości, uznanej do VIII 2014 przez 108 państw.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia