Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP
 
Encyklopedia PWN
Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP,
oficjalna nazwa Kościoła tradycji reformowanej w Polsce.
Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP odwołuje się do reformy teologii i życia kośc. zapoczątkowanej w XVI w. (reformacja), zwłaszcza do jej nurtu południowoniem. i szwajc. — m.in. J. Kalwin, M. Bucer, H. Bullinger, U. Zwingli. Podstawowe elementy doktryny dzieli z pozostałymi Kościołami reformowanymi (Kościół ewangelicko-reformowany). Charakter Kościoła w Polsce kształtowały 3 nurty: rodzimy pol., emigrantów z krajów Europy Zachodniej (Szwajcarzy, Francuzi, Szkoci, Niemcy i Holendrzy, bardzo szybko asymilujący się w warunkach pol.) i czeskobraterski (imigranci wywodzący się z tradycji braci czeskich).
Początki Kościoła sięgają lat 40. XVI w.; pierwszy synod kalwiński odbył się w Pińczowie 1550; w tym czasie zaczęły powstawać zbory reformowane w Małopolsce, Wielkopolsce i na Litwie, zwłaszcza w dobrach magnackich i szlacheckich. Ważną rolę odegrał J. Łaski, który chciał doprowadzić do utworzenia jednego nar. Kościoła ewang., co mu się jednak nie udało — ukształtował natomiast zręby ustroju synodalno-prezbiterialnego; rezultatem dążeń Łaskiego do zjednoczenia Kościołów protest. była zgoda sandomierska (1570); do działaczy Kościoła należeli m.in. J. Ostroróg i M. Rej, a pierwszymi propagatorami kalwińskich haseł byli księża: F. Krucyger, Jakub z Iłży i A. Kulwieć. Na Litwie protektorem kalwinizmu był ks. M. Radziwiłł zw. Czarnym; 1563 dokonano przekładu Biblii — tzw. Biblia brzeska, zw. też Biblią radziwiłłowską (Biblie polskie); zakładano drukarnie, szkoły, m.in. w Pińczowie, Lesznie, Kiejdanach, Wilnie i Słucku, a pieśni kośc. tworzył i opracowywał Wacław z Szamotuł. W 1918–39 w Polsce istniały 2 niezależne jednoty: warsz. i wileńska.
Obecnie Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP posiada 10 parafii. Liczba wiernych wynosi ok. 3 tys. Kościół charakteryzuje się ustrojem synodalno-prezbiterialnym, co oznacza, że wszystkie sprawy ogólnokośc. leżą w gestii synodu — zgromadzenia wybieralnych świeckich i duchownych przedstawicieli wszystkich zborów (parafii) i diaspory, zbierającego się raz do roku. Synod stanowi naczelny organ ustawodawczy i rozstrzygający w Kościele, natomiast organem wykonawczym i adm. jest 5-osobowy konsystorz, wybierany przez synod na 3-letnią kadencję. Kościół wydaje miesięcznik rel.-społ. „Jednota”. Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP pozostaje w tzw. wspólnocie ołtarza i ambony (wzajemne uznanie sprawowanych sakramentów oraz urzędu kaznodziejskiego z Kościołem Ewangelicko-Augsburskim w RP i Kościołem Ewangelicko-Metodystycznym. Jest czł. Polskiej Rady Ekumenicznej, Światowego Aliansu Kościołów Reformowanych, Konferencji Kościołów Europy i Leuenberskiej Wspólnoty Kościołów.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia