Komisja Europejska

Komisja Europejska, ang. European Commission, fr. Commission Européenne,

jeden z gł. organów (instytucji) Wspólnot Eur. i UE; z siedzibą w Brukseli.

Pod ob. nazwą działa od 1993; do 1967 każda ze Wspólnot Eur. miała odrębny organ zarządzający — były to: Wysoka Władza w EWWiS (działająca od 1952) oraz Komisja w EWG i Komisja w Euratomie (obie od 1958); na mocy Traktatu o fuzji organów 1967 zastąpiła je jedna Komisja Wspólnot Eur., która 1993 (po utworzeniu UE) przyjęła nazwę K.E. W skład kolejnych komisji musiał, zgodnie z traktatami wspólnotowymi, wchodzić przynajmniej jeden obywatel (a nie więcej niż dwóch) z każdego państwa członkowskiego; w praktyce do 2004 z dużych państw (Francja, Niemcy, Włochy, W. Brytania i Hiszpania) pochodziło po 2 czł., z pozostałych — po jednym. Skład komisji zwiększał się wraz z przyjmowaniem nowych państw; K.E. liczyła: 1993–94 — 17 czł., 1995–IV 2004 — 20 czł.; po kolejnym rozszerzeniu UE (1 V 2004) dotychczasowy skład Komisji (kadencja 1999–2004) uzupełniono o 10 czł. — po 1 z nowo przyjętych państw, toteż V–XI 2004 liczyła ona 30 osób; XI 2004 rozpoczęła urzędowanie K.E. nowej kadencji (2004–09) w składzie 25 osób, od I 2007 — 27, po 1 z każdego z państw UE. K.E. jest gł. organem wykonawczym UE, ma charakter ponadnar., reprezentuje interesy UE jako całości. Jej kompetencje obejmują: opracowanie i zgłaszanie Radzie UE i Parlamentowi Eur. projektów aktów prawnych; wprowadzanie w życie polityki UE, uczestniczenie w procedurze przygotowania budżetu i sprawowanie nadzoru nad jego realizacją; reprezentowanie UE w stosunkach zewn., tj. w organizacjach międzynar. i w relacjach z in. państwami; kontrolowanie i egzekwowanie przestrzegania prawa wspólnotowego przez państwa, organy UE, osoby prawne i fiz. (K.E. może stosować sankcje i wnosić skargi do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Eur.); wydawanie aktów prawnych o charakterze wykonawczym. K.E. jest odpowiedzialna politycznie przed Parlamentem Eur., który ma prawo ją odwołać (w całości) w wyniku przegłosowania wotum nieufności. Członkowie K.E. — komisarze — stanowią jej polit. kierownictwo, działają jako organ kolegialny, a w ramach Komisji każdy z nich jest odpowiedzialny za określony obszar wspólnej polityki. Pochodzą z poszczególnych państw UE, ale są funkcjonariuszami międzynar.; są powoływani na kadencję 5-letnią. Kandydata na przewodniczącego Komisji wybierają przywódcy państw członkowskich UE; podlega on zatwierdzeniu przez Parlament Eur., po czym — w porozumieniu z rządami państw członkowskich (które zgłaszają swych kandydatów na komisarzy) — wybiera pozostałych członków Komisji i przydziela każdemu z nich obszar polityki UE, za który dany komisarz będzie odpowiedzialny; cały skład nowej K.E. podlega zatwierdzeniu przez Parlament.