Kiribati. Historia

Kiribati. Historia.

Wyspy zasiedlone przez Melanezyjczyków prawdopodobnie ok. II w. p.n.e., nieco później przez Polinezyjczyków, zostały stopniowo odkryte przez Europejczyków od początku XVII w. (1606 P. Fernández de Quirós, 1765 J. Byron, 1777 J. Cook). Wyspy Gilberta nazwano w XIX w. na cześć H. Gilberta, który 1788 żeglował w tym regionie w drodze do kolonii karnej w Australii. Na wyspach powstały bazy wielorybników amerykańskich i angielskich, po 1850 trwały „polowania” na czarnych tubylców (blackbirding), wysyłanych do pracy na plantacjach w Australii, na Fidżi, Hawajach. W 1888 wyspy Line, a 1890 Wyspy Gilberta objął brytyjski protektorat, 1892 dołączono do niego Wyspy Lagunowe (Ellice). W 1916 protektorat przekształcono w kolonię Korony p.n. Wyspy Gilberta i Lagunowe, 1919 dołączono do niej Wyspę Bożego Narodzenia (Kiritimati), a 1937 wyspy Feniks (Canton i Enderbury). 1942–43 Wyspy Gilberta okupowali Japończycy, były terenem walk amerykańsko-japońskich. Po wojnie powrócili Brytyjczycy. W 1975 Wyspy Lagunowe utworzyły niepodległe Tuvalu, 1977 pozostałe wyspy uzyskały autonomię, a 1979 niepodległość jako Kiribati (na mocy układu z USA do Kiribati włączono 1979 Canton i Enderbury); z powodu podnoszenia się poziomu wód oceanicznych od 2008 rozważane są różne sposoby ewakuacji mieszkańców państwa; . Kiribati należą do brytyjskiej Wspólnoty Narodów i ONZ (od 1999).