Kerala
 
Encyklopedia PWN
Kerala,
stan w południowych Indiach, na południowo-zachodnim krańcu Płw. Indyjskiego, nad M. Arabskim;
pow. 38,9 tys. km2, 33,4 mln mieszk. (2008), gł. Keralczycy; hindusi, chrześcijanie, muzułmanie; stol. Triwandrum; najgęściej zaludniony stan kraju — 721 mieszk. na km2; w miastach mieszka ok. 20% ludności; gł. m. (poza stol.) Koczin, Kalikat, Alappula; najmniejszy w Indiach procent analfabetów (ok. 30%). Na zachodzie nizinne, lagunowe Wybrzeże Malabarskie, na wschodzie pasma górskie Ghatów Zachodnich: G. Kardamonowe, Anajmalaj (Anajmudi, 2695 m); klimat zwrotnikowy, wybitnie wilgotny; średnie temp. miesięczne 26–30°C, średnia roczna suma opadów 2000–3000 mm; pora opadowa od maja do listopada; lasy (ok. 24% pow.) wilgotne równikowe w górach. Intensywne rolnictwo tropik.; uprawa ryżu (2 zbiory w ciągu roku), palmy kokosowej i areka, pieprzu (ok. 98% zbiorów krajowych), kardamonu (ok. 60% zbiorów krajowych), orzeszków ziemnych, trzciny cukrowej, kauczukowca; na zboczach gór plantacje herbaty i kawy; przydomowa uprawa bananów, mango; eksploatacja lasów; rybołówstwo mor. — ok. 18% połowów krajowych; na wybrzeżu wydobycie piasków monacytowych; elektrownie wodne na rzekach górskich; jeden z lepiej uprzem. stanów Indii; huty aluminium, cynku i ołowiu w Alwaje, rafineria ropy naftowej w Koczin, liczne zakłady przemysłu drzewnego, wstępnej obróbki kauczuku, przetwórnie kopry, kawy, herbaty, łuszczarnie ryżu; transport kol. i drogowy; gł. porty mor.: Koczin, Kalikat.
Historia. Pierwsze wzmianki o K. pochodzą z inskrypcji skalnych (III w. p.n.e.) pozostawionych przez władcę Indii z dyn. Maurjów, ces. Aśokę. Na obszarze K. istniało wówczas niezależne królestwo Keralaputra rządzone przez dyn. Ćerów. W tym okresie na południu Indii napływali Arjowie, a wraz z nimi pojawiły się hinduizm, buddyzm i dźinizm; w I w. na Wybrzeże Malabarskie dotarło chrześcijaństwo (wg chrześc. tradycji Kościół syromalabarski zał. św. Tomasz Apostoł); powstała także kolonia żydowska; w VII–VIII w. wraz z kupcami arab. dotarł do K. islam. Złoty okres w dziejach Kerali to IX–X w.; rozwijała się wówczas myśl filoz., literatura (początki funkcjonowania malajalam jako samodzielnego języka), sztuka. W XI w. królestwo Ćerów rozpadło się na wiele ksiąstewek. W 1498 przybyli do portu Kalikat Portugalczycy, co zapoczątkowało erę eur. interwencji w Indiach; wkrótce opanowali oni handel na Wybrzeżu Malabarskim; w XVII w. zostali wyparci przez Holendrów, których 1741 pokonał władca Trawankoru. W 2. poł. XVII w. K. stała się terenem inwazji dokonanej przez władców Majsuru (Hajdara Alego i jego syna Tipu), co, w rezultacie, umożliwiło ustanowienie w K. zwierzchnictwa Brytyjczyków; od 1947 obszar K. w składzie unii ind.; 1956 ustanowiono stan K., obejmujący obszar zamieszkiwany przez ludność mówiącą językiem malajalam. Od 1957 rządy w K. sprawuje Komunist. Partia Indii.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia