Katar. Historia

Katar. Historia.

Półwysep był rzadko zaludniony ze względu na nieurodzajne gleby oraz gorący i wilgotny klimat (osady rybaków i koczujący pasterze). W˜XVI˜w. próby opanowania półwyspu przez czynili Portugalczycy. W 1766 w osadzie Az-Zubara osiedlili się Al-Chalifowie, migranci z Arabii Centralnej, którzy tworzyli razem z As-Sabahami i Al-Dżalahimami związek linii rodowych zw. Al-Utubami. Az-Zubara stała się ważnym ośrodkiem handlu w Zatoce Perskiej i rywalizowała z Bahrajnem, będącym wówczas pod wpływami perskimi. W 1782 Persowie podjęli próbę zniszczenia Az-Zubary, ale Al-Chalifowie odparli atak przy pomocy As-Sabahów z Kuwejtu i zawładnęli Bahrajnem. W 1809–11 Katar znalazł się pod wpływami wahhabitów. W 1835 z inicjatywy Wielkiej Brytanii Katar został objęty, jako terytorium należące do Bahrajnu, antypirackim układem o pokoju na morzu. W 1851 szejk Bahrajnu podpisał układ z emirem wahhabitów, potwierdzający prawa Bahrajnu do półwyspu. W latach 60. XIX w. Katar ponownie stał się wasalem wahhabitów. W tym czasie najsilniejszą pozycję na półwyspie uzyskał Muhammad Ibn Sani, głowa rodziny As-Sanich i szejk linii rodowej Ma’azidów z rodu Al Bin Alich. Rozpoczętą na początku XIX w. penetrację brytyjską przerwała Turcja, 1871 obsadzając Katar swymi wojskami. W czasie I wojny światowej oddziały tureckie opuściły pólwysep. W 1916 Wielka Brytania podpisała traktat o protektoracie z szajchem Abd Allahem As-Sanim, którego uznała za władcę Kataru, ale sprawy zagraniczne i obrony podlegały rządowi brytyjskiemu. W 1939 odkryto w Katarze złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, które od 1949 są wydobywane na skalę przemysłową. Po zapowiedzi (1968) przez Wielką Brytanię wycofania swych wojsk z rejonu Zatoki Perskiej, Katar zabiegał bez powodzenia o utworzenie federacji z Bahrajnem i innymi emiratami. W 1970 ogłoszono prowizoryczną konstytucję, a 1971 Katar uzyskał niepodległość. Rok później, po bezkrwawym zamachu stanu, władzę przejął Chalifa As-Sani, następca tronu z rodu panującego. Od 1971 Katar należy do ONZ i Ligi Państw Arabskich.

Podstawą szerokiego programu rozwoju kraju stały się środki uzyskiwane z eksportu ropy naftowej. W 1979 Katar zerwał stosunki dyplomatyczne z Egiptem (po zawarciu egipsko-izraelskiego układu pokojowego), które zostały przywrócone 1987. Popierał i wspomagał Irak w czasie wojny irańsko-irackiej (1980–88), jednak 1990 potępił iracką aneksję Kuwejtu i udostępnił swe terytorium wojskom koalicji antyirackiej w czasie wojny z Irakiem (wojna nad Zatoką Perską). W 1989 wynikł spór z Iranem o tzw. Pola Pólnocne. (ogromne zasoby gazu ziemnego), a 1992 spory graniczne z Bahrajnem i Arabią Saudyjską. W VI 1995 szajch Chalifa Ibn Hamad as-Sani podczas podróży zagranicznej został pozbawiony władzy przez swego syna, Hamadę Ibn Chalifę as-Saniego, w wyniku rewolty pałacowej. Powołany X nowy rząd wznowił III 1997 stosunki dyplomatyczne z Bahrajnem, zerwane w wyniku konfliktu granicznego o roponośną wysepkę Hawar. W 2001 uregulowano sprawę granicy z Arabią Saudyjską. W 2002 siostra emira została mianowana min. ds. rodziny, jest pierwszą kobietą na tym stanowisku w krajach Zatoki Perskiej. W 2002 zliberalizowano przepisy dotyczące działalności firm zagranicznych w sektorze naftowym.

W czasie wojny irackiej (2003) w Katarze znajdowało się główne amerykańskie centrum dowodzenia akcją zbrojną. Ważnym wydarzeniem była aktywizacja w tym okresie działalności istniejącej od 1996 stacji telewizyjnej Al-Dżazira, pierwszego obiektywnego arabskiego źródła informacji o regionie.