Kanada. Polonia i Polacy
 
Encyklopedia PWN
Kanada. Polonia i Polacy.
W XIX w. na teren obecnej Kanady dotarły niewielkie grupy uchodźców — uczestników pol. powstań nar.; postacią najwybitniejszą wśród nich był inż. K. Gzowski. Falę masowej emigracji zapoczątkowali 1858 Kaszubi (do 1890 — ok. 20 tys.), którzy tworzyli zwarte osady w prow. Ontario. Polska emigracja do Kanady 1890–1914 (ok. 60 tys.) miała charakter chłopski, wywodziła się gł. z Galicji; podobny charakter miała emigracja z okresu międzywojennego (ponad 40 tys.). W okresie II wojny światowej Kanada przyjęła ok. 1000 pol. uchodźców wojennych, a 1946–56 z terenu Europy Zachodniej — 64 tys. dipisów i byłych żołnierzy PSZ na Zachodzie; reprezentowali oni wszystkie grupy społ. i zaw. (ok. 20% osób z wyższym wykształceniem). W 1957–89 do Kanady przybyło ponad 70 tys. Polaków (z tego ok. 40 tys. w latach 80.); 1990 liczbę ludności pol. pochodzenia szacowano na 400 tys.; gł. skupiska w prow. Ontario (m.in. Toronto — ponad 47 tys.), poza tym w Winnipeg (prow. Manitoba) oraz Montrealu (prow. Quebec). W Kanadzie działa ok. 300 polonijnych organizacji, parafii, towarzystw rel., kombatanckich i zaw.; największą organizacją jest Związek Polaków w Kanadzie; działa Kongres Polonii Kanad.; dużą aktywność wykazują: Stow. Pol. Kombatantów, Stow. Techników Pol. oraz ZHP i powstała na pocz. lat 80. Polish Canadian Action Group; od 1945 działa w Toronto Pol. Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa (rodzaj banku polonijnego); funkcjonują 2 instytucje nauk. (Polski Instytut Naukowy w KanadzieKanadyjsko-Polski Instytut Badawczy), działa ok. 70 pol. szkółek sobotnich, wychodzi prasa polonijna (m.in. „Związkowiec”, „Głos Polski — Gazeta Polska”, „Echo”, „Czas”). W XX w. z Polonii kanad. wywodziło się niewielu polityków (S. Haidasz, J. Flis). Szacuje się, że w wyborach bierze udział mniej niż 1/3 Kanadyjczyków pol. pochodzenia.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia