Japonia. Film.
państwo w Azji Wschodniej, położone na Wyspach Japońskich na Oceanie Spokojnym; od kontynentu azjatyckiego oddzielona Morzem Japońskim, Cieśniną Koreańską i Morzem Wschodniochińskim
Japonia. Film
Encyklopedia PWN
Pierwsze filmy japońskie, realizowane od 1899, wykorzystywały wzory przedstawień klasycznego teatru kabuki. Produkcja filmów wykorzystujących wzory europejskie i amerykańskie rozpoczęła się w latach 20.; powstawały filmy popularne (historyczne i komedie) oraz pierwsze filmy o ambicjach artystycznych, wśród nich dzieła Mizoguchi Kenji o tematyce psychologicznej, powiązanej z tłem społecznym i obyczajowym; film japoński ukształtował wówczas swą oryginalność artystyczną (m.in. aktorstwo wywodzące się z klasycznego teatru, zdjęcia filmowe nawiązujące do japońskiej plastyki). W końcu lat 30. rozwinął się w filmie japońskim nurt społeczny o nastawieniu krytycznym: filmy proletariackie (Ozu Yasujirō) i tzw. japoński neorealizm (Uchida Tomu), powstawały też filmy historyczne (Yamanaka Sadao). Klęska militarna Japonii w II wojnie światowej, okupacja amerykańska, a następnie szybki rozwój gospodarczy wpłynęły na zmianę oblicza japońskiej kinematografii: nastąpił rozkwit współczesnego filmu społeczno-politycznego (Kurosawa Akira, Imai Tadashi, Yamamura Sō, Yamamoto Satsuo) i filmu wojennego, zwłaszcza podejmującego temat zagłady nuklearnej (Shindo Kaneto, Kobayashi Masaki, Ichikawa Kon), został odnowiony film historyczny — tzw. dramat samurajski (Kurosawa, Kobayashi), ukształtował się nurt poświęcony ogólnoludzkiej problematyce moralnej, egzystencjalnej i filozoficznej (Kurosawa, Teshigahara Hiroshi), powstały też specyficzne japońskie popularne filmy fantastyczno-naukowe i gangsterskie. Zachowując oparcie w tradycji historycznej i podejmując współczesne problemy Japonii, powojenny film japoński odnalazł także związki z kulturą europejską (szczególne zasługi w tym zakresie położył Kurosawa), wyszedł z izolacji i zdobył powszechne uznanie w świecie. Produkcja filmowa (ok. 400 filmów rocznie), skupiona do niedawna w wielkich wytwórniach (Tōhō, Shōchiku, Tōei, Nikkatsu, Daiei), przechodziła stopniowo do małych wytwórni niezależnych reżyserów; ich dzieła stanowią obecnie połowę realizowanych w Japonii filmów. Poza komercyjną animacją dla najmłodszych powstają ambitniejsze pełnometrażowe filmy rysunkowe, czerpiące ze wzorów sztuki ludowej. Mistrzem animacji artystycznej jest Kuri Yoji, specjalista w zakresie gagów drastycznych.
