Izrael. Teatr

Izrael. Teatr.

Teatr izrael. wywodzi się z żydowskiego teatru, od którego zaczął odróżniać go początkowo język (hebr. zamiast jidysz), następnie repertuar, środki wyrazu i cele działania; jego rozwój (poza sztuką lud.) pozostaje w bezpośrednim związku z odradzaniem się państwowości; w latach 80. XIX w. powstały w Palestynie pierwsze amatorskie zespoły teatr., najpierw dla dzieci, potem dla dorosłych; 1884 wystawiono w Jaffie Szulamis A. Goldfadena (w jidysz), 1905 Uriela Acostę K. Gutzkowa (już po hebrajsku). W 1907 M. Gnessin zał. grupę teatr. Miłośnicy Sztuki Dram., 1920 D. Dawidow — pierwszy zaw. zespół Teatr Hebrajski, 1927 A. Hameir z grupą miłośników teatru — pierwszy teatr satyr. Czajnik (1928–54 p.n. Miotła); 1925–69 działał teatr Namiot, pod patronatem Nacz. Organizacji Związków Zaw. (co miało wpływ na repertuar). W 1931 na stałe osiadł w Tel Awiwie teatr Habima, od 1958 oficjalna izrael. scena narodowa. Następnie powstały: 1944, zał. przez J. Millo, Teatr Kameralny w Tel Awiwie (od 1970 status teatru miejskiego), 1961 — Teatr Miejski w Hajfie, pierwszy w Izraelu teatr finansowany z funduszy publicznych, 1974 — Teatr Miejski w Beer Szewa, centrum kult. regionu Negew; od 1970 Minist. Oświaty i Kultury finansuje Teatr Dzieci i Młodzieży, o zasięgu ogólnokrajowym. Pierwszy teatr w Jerozolimie powstał dopiero w latach 80. — tworzy go grupa Khan. Problemem teatru w Izraelu był i jest repertuar (co wynika z historii odradzania się współcz. języka hebrajskiego, stałego napływu imigrantów, nie znających tego języka); składały się nań tłumaczenia klas. repertuaru świat. lub utwory pisane w jidysz (przekłady A. Hameiri, A. Barasza, A. Szlonsky'ego, N. Altermana), były też podejmowane intensywne próby tworzenia rodzimego repertuaru (początkowo sięgano gł. po tematy bibl. lub hist.). Widoczny rozwój sztuki dram. nastąpił 1948 po utworzeniu państwa Izrael. Uznanie zdobyły sztuki: J. Mossinsohna, N. Szachmana, M. Szamira, Ch. Lewina, J. Sobola.