Gwinea Bissau. Historia

Gwinea Bissau. Historia.

Od XIII do XV w. terytorium dzisiejszej Gwinei Bissau znajdowało się w obrębie dawnego państwa Mali, w XV i XVI w. w państwie Songhaj. Jej tereny były zasiedlone przez różne grupy ludności, m.in. Fulan i Mandinka. Od połowy XV w. trwała penetracja Portugalczyków, którzy 1687 założyli Bissau, ufortyfikowaną placówkę handlową. Do XIX w. pozostawała terenem handlu niewolnikami (po jego zakazie — nielegalnego). Przed 1879 tereny Gwinei Bissau były częścią portugalskiej posiadłości administrowanej przez gubernatora Wysp Zielonego Przylądka, następnie odrębną kolonią p.n. Gwinea Portugalska. W wyniku porozumienia francusko-portugalskiego 1886 znaczna część terytorium Gwinei Portugalskiej przypadła Francji. Od 1951 kolonia posiadała status prowincji zamorskiej. Wobec braku liberalizacji polityki portugalskiej w stosunku do ludności tubylczej nastąpił wzrost dążeń niepodległościowych, który doprowadził do walki zbrojnej. Główną siłę oporu przeciwko kolonizatorom stanowiła założona 1956 organizacja o charakterze lewicowym, Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC), pod przewodnictwem A. Cabrala. Od 1963 trwały walki zbrojne, a we IX 1973 PAIGC (kontrolująca większość terytorium) ogłosiła niepodległość. W 1974, po rewolucji goździków, nastąpiło wycofanie się wojsk portugalskich i uznanie przez Portugalię niepodległości republiki, która 1974 przystąpiła do ONZ.

Niepodległa Gwinea Bissau stała się państwem o systemie monopartyjnym. W XI 1981 nastąpił przewrót, który obalił dotychczasowego przewodniczącego Rady Państwa L. Cabrala. Zamach stanu nie spowodował zasadniczej zmiany politycznej, a nowe władze kierowane przez J. Vieirę utrzymały dotychczasowy charakter państwa — nastąpiło jednak zerwanie więzi z rządzącą partią Zielonego Przylądka. Zmodyfikowana 1991 konstytucja zezwoliła na system wielopartyjny; w 1994 odbyły się, wciąż odkładane, wybory parlamentarne i prezydenckie, które wygrał dotychczasowy przywódca Gwinei Bissau — gen. J.B. Vieira i rządząca PAIGC. 1998–99 kraj pogrążył się w wyniszczającej wojnie domowej, która zakończyła się usunięciem dotychczasowych władz. W 2000–03 prezydentem był przywódca PRS, K. Yalla, usunięty w wyniku kolejnego wojskowego zamachu stanu; W 2004 odbyły się wybory parlamentarne, a 2005 prezydentem został wybrany ponownie Vieira.