Frankowie

Frankowie,

lud germański.

Od III w. atakowali granicę rzym. nad Renem; w IV w. osadzeni jako sprzymierzeńcy rzym. na terenie obecnej Belgii; w V w. rozszerzyli swe posiadłości i zostali zjednoczeni przez Chlodwiga z rodu Merowingów, który opanował większą część Galii i stworzył najsilniejsze z państw germańskich; przyjęcie ok. 496 katolicyzmu umożliwiło asymilowanie się napływowych elementów germańskich z miejscową ludnością galorzymską. Po Alemanach (ok. 502) Frankowie podbili Turyngów (531) i Burgundów (534), uzależnili Bawarów, ale podziały państwa (Austrazja, Neustria, Burgundia) między Merowingów oraz rosnąca przewaga możnowładztwa osłabiły ekspansję; w 2. poł. VII w. władza w państwie przeszła w ręce urzędników król. majordomów z rodu Karolingów; jeden z nich, Pepin Mały przy poparciu papieża odsunął 751 od władzy Merowingów i dał początek nowej dynastii. Rządy Karola Wielkiego (768–814) były okresem największej potęgi państwa Franków, które podbiło 774 Longobardów; 795 Awarów, 804 Sasów; Karol Wielki opanował w walce z Arabami północną część Hiszpanii i narzucił zwierzchnictwo Słowianom połabskim; 800 koronował się w Rzymie na cesarza, dając wyraz dążeniom do zjednoczenia Europy Zachodniej w granicach odrodzonego cesarstwa zachodniorzym.; reformy kośc. i oświat. (tzw. odrodzenie karolińskie) oraz reorganizacja zarządu państwa, opartego na sieci hrabstw i marchii pogranicznych (kontrola urzędników przez missi dominici) miały umocnić państwo; jednak coraz większa feudalizacja urzędów, uzależnienie wolnych chłopów przez możnych i odśrodkowe tendencje poszczególnych części państwa, niejednolitych etnicznie i o różnym stopniu rozwoju gosp., doprowadziły do jego rozkładu, przyspieszonego przez walki w łonie dynastii; traktat w Verdun (843) podzielił je na 3 części, które dały początek Francji, Niemcom i Włochom. Z czasem F. w zachodniej części państwa zasymilowali się z ludnością galorzym. i ulegli romanizacji; we wschodniej części państwa, zamieszkanej przez ludy germańskie, dali nazwę Frankonii.