Fleming Alexander
 
Encyklopedia PWN
Fleming
[flẹmıŋ]
Sir Alexander Wymowa, ur. 6 VIII 1881, Lochfield (hrab. Ayr), zm. 11 III 1955, Londyn,
szkocki lekarz i mikrobiolog.
Kalendarium
Urodził się 6 VIII 1881 w szkockim mieście Lochfield (hrabstwo Ayr). Odkrywca bakteriostatycznego działania pleśni pędzlaka, co doprowadziło do wyodrębnienia penicyliny. Jako dziecko uczył się w szkółach w Louden Moor, Darvel, a następnie w Akademii w Kilmarnock i na studiach inżynierskich w Instytucie Politechnicznym w Londynie, które ukończył 1897. Po studiach krótko pracował w biurze armatorskim. Niewielki spadek pozwolił mu na podjęcie (za namową starszego brata, lekarza), studiów lekarskich w Saint Mary’s Hospital Medical School na uniwersytecie w Londynie (1901). Już wtedy wykazywał szczególne zainteresowanie bakteriologią, a jego rozprawa o ostrych infekcjach bakteryjnych została nagrodzona. Po ukończeniu studiów (1906), kontynuował pracę badawczą w zespole brytyjskiego bakteriologa, A.E. Wrighta (ich współpraca trwała wiele lat).
Droga do odkrycia
W czasie I wojny światowej był lekarzem wojskowym w Royal Army Medical Corps, gdzie leczył żołnierzy umierających z powodu zakażeń, często będąc bezsilny wobec zabójczych infekcji bakteryjnych. Po wojnie powrócił do Saint Mary’s, gdzie prowadził badania nad biologicznymi środkami bakteriobójczymi. Jego najważniejszym odkryciami w tym okresie było wyodrębnienie lizozymu (1921) — substancji enzymatycznej o właściwościach antyseptycznych, zawartej w łzach ludzkich oraz w białku kurzym. W 1928 rozpoczął wykłady w Royal College of Surgeons.
Odkrycie penicyliny
Największe odkrycie Fleminga, które zapewniło mu trwałe miejsce w historii medycyny, było w pewnym stopniu dziełem przypadku, gdyż zahamowanie wzrostu kolonii gronkowców, nastąpiło w wyniku przypadkowego zanieczyszczenia hodowli grzybnią pędzlaka, Penicillium notatum (1928). Spostrzeżenie to nasunęło Flemingowi przypuszczenie, że komórki pędzlaka wytwarzają substancję szkodliwą dla bakterii — penicylinę (od łacińskiej nazwy pleśni), wyodrębnioną 1929. W opublikowanych 3 lata później wynikach badań nad leczeniem penicyliną ropiejących ran, stwierdził, że działa ona skuteczniej niż bakteriobójcze środki chemiczne, nie tylko osłabia, ale i zabija różne bakterie chorobotwórcze, a przy tym nie niszczy leukocytów i jednocześnie nie jest toksyczna dla ludzi. Zasugerował też, że penicylina może być stosowana jako środek odkażający do zwalczania infekcji bakteryjnych. Nie potrafił jednak dokonać syntezy antybiotyku.
Sukces po latach
Właściwe wyodrębnienie penicyliny i zastosowanie jej jako leku nastąpiło dopiero 1941 dzięki pracom H.W. Florey’a i E.B. Chaina. Wyizolowali oni dostateczne ilość antybiotyku i przeprowadzili badania na zainfekowanych myszach. Ich badania potwierdziły bakteriobójcze działanie penicyliny — myszy, którym podano antybiotyk przeżyły w przeciwieństwie do nieleczonych. Od 1943, kiedy produkcją penicyliny zajęły się koncerny farmaceutyczne, antybiotyk ten stał się powszechnie stosowanym lekiem bakteriobójczym. Zastosowanie odkrycia Fleminga w praktyce spowodowało, że za zasługi w dziedzinie bakteriologii 1943 przyjęto go w poczet członków Towarzystwa Króleskiego w Londynie, a rok później otrzymał tytuł szlachecki. W 1945 został laureatem Nagrody Nobla (wraz z Florey’em i Chainem) za odkrycie penicyliny i jej leczniczego działania w różnych chorobach zakaźnych. Alexander Fleming zmarł 11 III 1955 w Londynie na atak serca. Został pochowany w katedrze Świętego Pawła.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Pleśnie, pędzlak fot. Z. Wyleżyński/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia