Dżibuti. Historia

Dżibuti. Historia.

Dzieje kraju są związane z terenem obecnej Somalii. Od 1859 nasilała się penetracja francuska: umowy o protektoracie z wodzami Afarów (zamieszkujących głównie północ kraju) i Issów (mieszkańców południa), od 1888 budowa portu Dżibuti. O ziemie te toczyła się rywalizacja z Wielką Brytanią. W 1896 Etiopia odstąpiła Francji terytorium obecnego Dżibuti (odtąd kolonia Francuskie Wybrzeże Somali, zw. także Somali Francuskie) w zamian za budowę linii kolejowej z miasta Dżibuti do Addis Abeby. Od 1946 przekształcone w terytorium zamorskie Francji, w 1956 częściowa autonomia. W referendum 1967 ludność opowiedziała się za utrzymaniem związków z Francją (autonomiczne Francuskie Terytorium Afarów i Issów).

W latach 70. XX w. rozwinął się jednak silny ruch niepodległościowy wśród Issów (dyskryminowanych przez Francuzów na rzecz Afarów) w kraju i za granicą, m.in. 1972 powstała Afrykańska Liga Ludowa (od 1975 Afrykańska Liga Lud. na rzecz Niepodległości, LPAI), na emigracji powstały i działały różne partie wyzwoleńcze (m.in. takie, które opowiadały się za połączeniem z Somalią lub Etiopią). 27 VI 1977 powstała, w wyniku referendum, niepodległa Republika Dżibuti w ramach Wspólnoty Francuskiej, członek ONZ, OJA i Ligi Państw Arabskich. Pierwszym prezydentem państwa został przywódca LPAI — H. Gouled Aptidon (przedstawiciel Issów). Działającą od 1972 LPAI zastąpiło 1979 Lud. Zgromadzenie na rzecz Postępu (RPP), z Gouledem Aptidonem jako przewodniczącym. Głównym problemem kraju stał się zadawniony konflikt między Afarami a Issami oraz roszczenia terytorialne Etiopii i Somalii, a także uchodzący przed wojnami i suszą obywatele Etiopii i Somalii. W 1981 dokonano reelekcji Gouleda Aptidona i przyjęto nową konstytucję, która wprowadziła system jednopartyjny (prezydenckie Ludowe Zgromadzenie na rzecz Postępu jedyną legalną partią). W 1987 trzecia elekcja Gouleda Aptidona. Napięcia między Afarami i Issami (dominującymi w rządzie) przerodziły się 1991 w wojnę domową. Powstał, reprezentujący Afarów, opozycyjny Front na rzecz Przywrócenia Jedności i Demokracji (FRUD).

Pod naciskiem Francji prezydent Gouled Aptidon rozpoczął proces demokratyzacji państwa: 1992 uchwalono nową konstytucję, wprowadzającą system wielopartyjny, przeprowadzono wybory parlamentarne, w których (przy bardzo niskiej frekwencji) zwyciężyła rządząca RPP, a Gouled Aptidon po raz czwarty został wybrany na prezydenta. W 1994 rząd zawarł porozumienie z FRUD, na jego podstawie część partyzantów tego ugrupowania została włączona do armii rządowej. W czasie wyborów parlamentarnych 1997 partia Gouleda Aptidona (RPP) i FRUD utworzyły sojusz, który zajął wszystkie miejsca w parlamencie. Od 1999 prezydentem jest Ismail Omar Guelleh (RPP). Dżibuti łączą nadal z Francją silne więzi ekonomiczne i sojusz militarny.

W 2001 mediacje Francji doprowadziły do zawarcia porozumienia pokojowego między władzami Dżibuti a pozostającym w opozycji odłamem FRUD, co zakończyło trwające od 10 lat walki na północy kraju. W 2002 został unieważniony zapis konstytucyjny ograniczający liczbę działających legalnie partii politycznych do 4. W wyborach parlamentarnych 2003 wszystkie mandaty zdobyła koalicja Związek na rzecz Większości Prezydenckiej (UMP), utworzona przez RPP, FRUD, PND i PPSD. Sojusz 4 partii opozycyjnych — Związek na rzecz Zmian Demokratycznych (UAD) — mimo 37% poparcia nie wszedł do parlamentu. Władze Dżibuti poparły rezolucje ONZ wymierzone w Irak oraz opowiedziały się po stronie USA w wojnie z terroryzmem. Wykorzystując strategiczne położenie kraju, użyczyły baz wojskowych Francji i USA.