Dopplera zjawisko
 
Encyklopedia PWN
Dopplera zjawisko,
fiz. zmiana częstotliwości drgań, a zatem i długości fali, rejestrowana przez odbiornik (postrzegana przez obserwatora) przy względnym ruchu źródła i odbiornika fal, w porównaniu z częstotliwością rejestrowaną przy względnym ich spoczynku; występuje dla dowolnego ruchu falowego.
Przy zbliżaniu się źródła i odbiornika fal obserwuje się zwiększenie częstotliwości, przy oddalaniu — zmniejszenie. Różnica między częstotliwością drgań emitowanych i odbieranych jest zwana częstością dopplerowską. W odróżnieniu od zjawiska Dopplera obserwowanego dla światła, zmiana częstotliwości dźwięku zależy nie tylko od względnej prędkości obserwatora i źródła dźwięku, lecz również od ich prędkości względem ośrodka. Zjawisko Dopplera występujące dla fal akustycznych wykorzystuje się w hydrolokacji oraz do pomiarów prędkości strumienia płynów, a w medycynie — w diagnostyce układu krążenia. W wypadku światła zjawisko Dopplera uwidacznia się przesunięciem linii w widmie optycznym w kierunku fioletu lub czerwieni, w zależności od tego, czy następuje zbliżenie, czy oddalenie odbiornika i źródła światła; jest też przyczyną poszerzania linii widmowych światła emitowanego przez atomy gazu wykonujące chaotyczne ruchy termiczne (poszerzenie dopplerowskie); wykorzystywane m.in. w astrofizyce do badania gwiazd podwójnych, w miernikach radiolokacyjnych (dopplerowskich). Zjawisko odkrył i teoretycznie uzasadnił 1842 Ch. Doppler; niezależnie od niego zbadał je 1848 A.H. Fizeau.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia