Dewey John

fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Dewey

[djụ:i]

John , ur. 20 X 1859, Burlington, zm. 1 VI 1952, Nowy Jork,

amer. filozof, psycholog i pedagog; jeden z gł. przedstawicieli pragmatyzmu, twórca jego odmiany zw. instrumentalizmem;

profesor University of Michigan w Ann Arbor (1889–94), University of Chicago (1894–1904), Columbia University w Nowym Jorku (1904–30), 1919–21 wykładał na uniwersytecie w Pekinie i Nankinie; działacz społeczny i polit., zwolennik liberalno-demokr. przemian społ.-polit. w USA; głosił tezę o współzależności ludzkiej działalności poznawczej i praktycznej; w psychologii rozwinął w duchu funkcjonalizmu teorię myślenia jako czynności rozwiązywania problemów; w pedagogice domagał się, by wychowanie włączało się w proces doświadczania świata przez dziecko, rekonstruowało i rozwijało jego doświadczenie, nie zaś narzucało obce mu formy zachowania w imię zewn. celów; swoje idee weryfikował w zał. 1896 szkole-laboratorium przy uniw. w Chicago; nacz. zasadą realizowanego tam systemu dydaktycznego było „uczenie się przez działanie”: samodzielna aktywność uczniów podczas różnorodnych zajęć praktycznych miała służyć integracji wiedzy szkolnej, ćwiczeniu władz poznawczych i zbliżeniu szkoły do życia społeczeństwa; koncepcje Deweya zapoczątkowały w pedagogice amer. nurt zw. progresywizmem i silnie oddziałały na szkołę amer.; inspirowały też przemiany, jakim na przeł. XIX i XX w. uległy teoria i praktyka pedag. w innych krajach (nowe wychowanie); gł. prace: Moje pedagogiczne credo (1897, wyd. pol. 1933), Jak myślimy (1910, 1 wyd. pol. 1934, ostatnie wyd. 2002), Demokracja i wychowanie (1916, wyd. pol. 1972), Experience and Nature (1925), Logic: The Theory of Inquiry (1938), Sztuka jako doświadczenie (1934, wyd. pol. 1975), Wybór pism pedagogicznych (1967).