Dania. Gospodarka
 
Encyklopedia PWN
Dania. Gospodarka.
Dania jest rozwiniętym krajem przemysłowo-rolniczym. W 2007 PKB wg parytetu siły nabywczej wyniósł 37,4 tys. dolarów USA w przeliczeniu na 1 mieszkańca (jeden z najwyższych w Europie); Po recesji pod koniec lat 70., spowodowanej kryzysem paliwowo-energetycznym, następował w latach 80., w wyniku konsekwentnego realizowania radykalnego programu gospodarczego, systematyczny rozwój gospodarki Danii i stały wzrost produktu krajowego brutto, w latach 1980–85 — średnio o 2,8%, 1986–89 — o 0,8%, 2005 — 3,4%. Zwiększanie inwestycji oraz zawężanie specjalizacji przy utrzymaniu wysokiej jakości wyrobów przyczyniły się do znacznego przyrostu produkcji przemysłu. Dania, opierająca swoją produkcję przemysłową w większości na surowcach importowanych, jest obecnie (m.in. dzięki wysokiej wydajności i niskim kosztom produkcji) eksporterem artykułów przemysłowych (do lat 80. w eksporcie dominowały produkty rolno-spożywcze); ekspansywny rozwój eksportu, 1980–90 średnio rocznie o ponad 5%, doprowadził do zmniejszenia ujemnego salda w handlu zagranicznym, a nawet do osiągnięcia 1990 nadwyżki eksportu nad importem; 1991 saldo wyniosło 3,6 mld dolarów USA, 2005 — 10,3 mld dolarów USA. W 2005 przemysł wytworzył 26,3% produktu krajowego brutto, handel i usługi —72,1%, rolnictwo i leśnictwo — 1,6%.
Przemysł. W Danii eksploatuje się ropę naft. i gaz ziemny z bogatych złóż na szelfie M. Północnego, poza tym węgiel brunatny oraz surowce ceramiczne i budowlane. Produkcja energii elektrycznej, gł. w elektrowniach cieplnych, wyniosła 43,8 mld kW · h (2003). Rozwinięty jest przemysł maszyn., m.in. maszyn roln., metal., chem. (produkujący gł. nawozy sztuczne) i petrochemiczny (przetwarzający rocznie 10 mln t ropy naft.), cementowy, meblarski, włók., odzież. oraz elektroniczny i elektrotechniczny. Dobrze rozwinięte są także trad. duńskie przemysły: spoż. (zwłaszcza mięsny, rybny i owocowo-warzywny), piwowarski (Carlsberg, Tuborg), stoczn., specjalizujący się m.in. w produkcji statków motorowych i kontenerowców, oraz ceramiczny (gł. na wyspie Bornholm) i szkl., poza tym hutnictwo żelaza i aluminium oraz przemysł papierniczy. Wysoką jakość mają duńskie meble, odzież i zabawki (m.in. klocki lego). Największymi ośr. przem. są duże m. portowe — Kopenhaga, Ålborg i Århus.
Rolnictwo. Nowoczesne, intensywne rolnictwo cechuje wysoka wydajność, wysoki stopień mechanizacji i powszechność ruchu spółdzielczego. Rolnictwo wytwarza znaczną nadwyżkę żywności, a jego produkcja 3-krotnie przewyższa potrzeby kraju i staowi ważny towar eksportowy. Dania ma jeden z największych w świecie odsetków gruntów ornych i sadów — 63% pow. kraju; uprawia się: jęczmień, pszenicę, żyto i owies, buraki cukrowe, ziemniaki. Rozwinięta jest hodowla: bydła, trzody chlewnej, i drobiu; duże znaczenie ma rybołówstwo mor.; największymi portami rybackimi są: Esbjerg, Skagen, Thyborøn. Produkcja ogrodnicza koncentruje się wokół dużych miast; najwięcej szklarni znajduje się na Fionii, Zelandii. Lasy pokrywają 11% pow. kraju, a pozyskiwanie drewna zaspokaja 1/3 zapotrzebowania kraju.
Transport i łączność. W komunikacji ważną rolę odgrywa żegluga mor.; nośność floty handl. sięga 9,5 mln DWT (2005), przeważają masowce, kontenerowce i tankowce; gł. portami są Kopenhaga, Esbjerg, Århus; rozwinięta jest żegluga promowa między wyspami i Jutlandią oraz między Danią i Szwecją, Niemcami, Norwegią. Długość linii kol. wynosi 2,7 tys. km; długość dróg kołowych 72,3 tys. km. System połączeń kol. i drogowych został scalony po otwarciu połączeń tunelowo-mostowych przez cieśn. Wielki Bełt (1998) i Sund do Szwecji (2000). 2002 w użytkowaniu było 1888 tys. samochodów osobowych, tj. 353 na 1000 mieszk. i 416 tys. ciężarowych; duże znaczenie w transporcie pasażerskim i towarowym ma lotnictwo; największym węzłem komunik. jest Kopenhaga. Dania ma bardzo dobrze rozwiniętą sieć telefoniczną, na 1000 mieszk. przypadało 2002 — 689 aparatów telefonicznych telefonii stacjonarnej; w użytkowaniu jest 5,2 mln telefonów komórkowych
Handel zagraniczny. Dania eksportuje maszyny i wyroby przem. oraz artykuły rolno-spoż., m.in. mięso i wyroby mięsne, produkty mleczne, jaja, ryby, materiały i produkty chem.; wartość eksportu 85,0 mld dol. USA (2005), importu — 74,7 mld dol. USA; importuje się gł. produkty dla przetwórstwa przem. i maszyny oraz towary rolno-spoż.; gł. partnerami handl. Danii są kraje Unii Eur., zwłaszcza: Niemcy, Szwecję, Wielką Brytanię oraz USA i Norwegia.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia