Dagestan, ros. Dagiestạn, awarskie Dag''istan, Republika Dagestanu, ros. Riespublika Dagiestạn, awarskie Dag''istanalul Respublika,
republika w Rosji, na Kaukazie, nad M. Kaspijskim;
Dagestan
Encyklopedia PWN
pow. 50,3 tys. km2, 2,9 mln mieszk. (2010), należących do ponad 30 grup narodowościowych (m.in. Awarowie kaukascy, Dargini, Kumycy, Lezgini, Lakowie); ponadto Rosjanie i in.; stol. Machaczkała. Na południu pasma górskie Wielkiego Kaukazu (Bazardüzü dağı, 4466 m), na północy niziny; klimat umiarkowany ciepły, suchy, w górach chłodniejszy; rzeki (Terek, Kuma, Sułak, Samur) wyzyskiwane są jako źródło energii i do nawadniania; liczne źródła miner.; roślinność gł. stepowa; ok. 9% pow. zajmują lasy. Przemysł maszyn., metal., elektrotechniczny, spoż. (winiarski, rybny), chem., włók., drzewny, materiałów bud.; wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego; uprawa pszenicy, kukurydzy, winorośli, drzew owocowych; ok. 75% gruntów ornych nawadnia się sztucznie; hodowla gł. owiec; rozwinięte rybołówstwo.
Historia. Terytorium obecnego Dagestanu należało kolejno do: Albanii Kaukaskiej, chanatu chazarskiego, Mongołów, od pocz. XVI w. obiekt walk między Turcją a Persją; w XVIII w. rozpadło się na drobne księstewka; 1813 przyłączone do Rosji; Dagestańczycy czynnie popierali imamat utworzony przez Szamila i uczestniczyli 1834–59 w jego obronie przed wojskami ros.; 1918–20 ostre walki w wojnie domowej; 1921 po wkroczeniu Armii Czerwonej została utworzona Dagestańska ASRR w składzie Ros. FSRR; 1991 Dagestan proklamował niepodległość, ale 1992 podpisał nowy układ o stowarzyszeniu z Federacją Rosyjską.
