Czerwona Gwardia:
Czerwona Gwardia
Encyklopedia PWN
1) uzbrojone oddziały robotników biorące udział w rewolucji 1905–07 oraz rewolucji październikowej 1917 w Rosji; po rewolucji lutowej 1917 oddziały Czerwonej Gwardii od kwietnia masowo powstawały w fabrykach, rekrutowane wśród czł. partii socjalist. i związków zaw. (w których duże wpływy mieli bolszewicy); razem ze zrewoltowanymi marynarzami i żołnierzami garnizonu piotrogrodzkiego oddziały Czerwonej Gwardii (liczące wówczas ok. 200 tys. osób) wzięły udział w przewrocie bolszewickim (zapoczątkowującym rewolucję październikową), aresztowaniu Rządu Tymczasowego i zdobyciu Pałacu Zimowego; od XI 1917 pełniła funkcje policyjne i ochrony obiektów; I 1918 włączona do Armii Czerwonej;
2) nazwa używana przez różne organizacje zbrojne w trakcie prób rewolucji lub zamachów komunist. po 1918 (m.in. Bawaria, Węgry); w Polsce organizacje zbrojne utworzone XI 1918 przez Rady Delegatów Robotniczych w Polsce; powstały m.in. w Zagłębiu Dąbrowskim (największa), Zamościu, Płocku, Lublinie; ochraniały wystąpienia i zebrania robotnicze; XII 1918 rozbrojona na mocy decyzji władz państwowych.
