Czarnobyl
 
Encyklopedia PWN
Czarnobyl, Czornobyl', Chornobyl', ros. Czernobyl, Chernobyl,
m. na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, nad Prypecią, przy ujściu rz. Uż, w pobliżu Zbiornika Kijowskiego.
— 14 tys. mieszk. (1986, po awarii w elektrowni jądr. ludność ewakuowano). Wzmiankowany 1193, należał do Księstwa Kijowskiego, od poł. XIV w. do Litwy, 1569 włączony do Korony; w XVI w. ośr. handl. położony przy szlakach wodnych; podupadł w poł. XVII w. w czasie powstania B. Chmielnickiego; własność król., od 1566 F. Kmity, następnie Sapiehów i od poł. XVIII w. Chodkiewiczów; od 1793 w zaborze ros.; 1922–91 w Ukr. SRR; prawa miejskie od 1941. Zamek Chodkiewiczów i dwór (XVIII w.) — nie zachowane. W pobliżu (m. Prypeć) Czarnobylska Elektrownia Jądrowa (CzEJ). Pierwszy blok oddany do użytku 1978, następne 3 w latach 80. (łączna moc 3000 MW); źródłem energii w elektrowni były reaktory energ., w których moderatorem był grafit, a chłodziwem woda (b. niekorzystne połączenie z punktu widzenia bezpieczeństwa). W IV 1986 nastąpiła awaria czwartego bloku reaktora, wskutek czego przedostała się do atmosfery duża ilość substancji radioaktywnych (m.in. jod 131, cez 137, stront 90). W wyniku awarii i akcji ratowniczej zostało poważnie napromieniowanych ok. 200 osób (31 zmarło); ewakuowano ok. 130 tys. osób; większa część skażonego terenu jest jednak zamieszkana. Skala i zasięg szkód oraz zagrożeń powstałych w wyniku tej katastrofy pozostaje jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii nauk. i polit., budzącą skrajnie odmienne opinie zwolenników i przeciwników energetyki jądrowej. Jeszcze w 1993 w CzEJ działały pierwszy i trzeci reaktor (drugi uległ spaleniu 1992) i pracowało ok. 4500 osób. Elektrownię zamknięto 2000.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia