Conrad Joseph, Lord Jim

Conrad Joseph, Lord Jim

(1900), przesycona patosem powieść Josepha Conrada o pohańbionym honorze, o budowaniu wewnętrznej niezłomności i odwagi, o zaufaniu i wierności. Tytułowy bohater nie może wyzbyć się kompleksu zdrady. Młody, dobrze zapowiadający się oficer marynarki handlowej nie sprostał sytuacji: podczas morskiej katastrofy nie pospieszył z pomocą pasażerom, a potem przyłączył się do haniebnej ucieczki członków załogi. Wprawdzie pasażerowie ocaleli, ale Jim stanął przed sądem i z pokorą przyjął wyrok wykluczający go ze społeczności oficerskiej. Jego mentorem został wówczas kapitan Marlow, narrator wewnętrzny powieści, który próbował wesprzeć zrezygnowanego Jima, zwłaszcza że dostrzegł w nim wartościowego nie do końca jeszcze ukształtowanego młodzieńca. Aby odkupić dawną winę Jim podjął pracę jako przedstawiciel bogatego kupca. Wkrótce przybył na egzotyczną wyspę Patusan. Pojmany przez miejscowego watażkę, uciekł i stanął na czele miejscowej społeczności. Zyskał zaufanie i autorytet, wprowadził rządy prawa, zdobył miłość pięknej kobiety. Kiedy na wyspie pojawiła się banda Browna, Jim ponownie nie potrafił sprostać wyzwaniu, ale mężnie przyjął śmierć jako karę za to, że zawiódł zaufanie. Conrad zamierzał napisać tylko nowelę o zdradzie, ale temat rozrósł się do powieści o zdradzie i odrodzeniu, o wewnętrznym dramacie człowieka, który sprzeniewierzywszy się raz kodeksowi honorowemu całe swoje życie poświęca odkupieniu tej hańby. Pisarz odpierał zarzuty, że „jest coś chorobliwego” w dotkliwym poczuciu utraconego honoru, podkreślając, że Jim był jednym z nas. Dla wielu generacji pozostał niedoścignionym wzorem moralnego maksymalizmu.

Tomasz Miłkowski