Berdyczów

Berdyczów, Berdycziw, Berdychiv,

miasto w zachodniej części Ukrainy, w obwodzie żytomierskim, nad Gniłopiatą (dopływ rzeki Teterew).

ważny ośrodek handl. w Wielkim Księstwie Litew., wraz z nim 1569 przyłączony do Korony; 1593 prawa miejskie; od XVIII w. ośr. kultu maryjnego; od 1793 w zaborze ros.; w XIX w. znaczny ośr. handl.-przem. oraz centrum chasydów na Wołyniu; ponownie miasto od 1845; w Berdyczowie 1850 odbył się ślub H. de Balzaca z E. Hańską; 1922–91 w Ukr. SRR; 1941–44 podczas okupacji Niemcy wymordowali ludność żyd. Przemysł maszyn. (m.in. obrabiarki), spoż., obuwniczy, meblarski; węzeł kol.; wyższa szkoła pedagog. ufortyfikowany zespół klasztorny Karmelitów Bosych (fundacja J. Tyszkiewicza ok. 1630), kilkakrotnie przebudowywany w XVIII w. przez Zawiszów i Radziwiłłów, z późnobarok. kościołem z poł. XVIII w. (największe sanktuarium maryjne Ukrainy — otoczony kultem obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem); pałac Radziwiłłów (XVIII/XIX w.); cerkiew prawosł. z XIX w.

Berdyczów, kościół Karmelitów Bosych, XVIII w.