Bałtowie
 
Encyklopedia PWN
Bałtowie,
grupa ludów indoeuropejskich, wyodrębniona po 3000 p.n.e. (w późnym neolicie) na terenie środkowowschodniej Europy;
ze względu na warunki geograficzne zachowali odrębny język i nie brali udziału w ruchach migracyjnych; do Bałtów są zaliczani Litwini i Łotysze oraz wymarłe plemiona Prusów, Jaćwingów i Kurów.
Pradzieje. Kolebkę Bałtów stanowi najprawdopodobniej środkowe i górne Podnieprze, gdzie egzystować miała hipotetyczna tzw. wspólnota bałto-słowiańska, a ściślej zespół nie w pełni zdefiniowanych etnicznie ludów, przodków średniowiecznych Bałtów i Słowian. W połowie I tysiąclecia p.n.e. wywędrowały stąd grupy ludności, które zajęły siedziby na wybrzeżu Morza Bałtyckiego, pomiędzy Pasłęką a Niemnem. Migracja ta dała prawdopodobnie początek formowaniu się nadmorskiego odłamu Bałtów. W pierwszych wiekach naszej ery Bałtowie zajmowali już wybrzeże aż po Dźwinę, tworząc wyraźnie wyodrębniony krąg kulturowy, w którym można dopatrywać się przodków średniowiecznych Prusów, Galindów i Jaćwingów (Bałtowie Zachodni) oraz Litwinów, Kurów i Łotyszy (Bałtowie Wschodni). W końcu I w. n.e. część Bałtów (najprawdopodobniej mieszkańcy Sambii) została opisana przez Tacyta jako Aestiorum gentes — lud zbieraczy bursztynu. Znacznie większy odłam Bałtów stanowiły plemiona osiadłe w lasach środkowego i górnego Podnieprza (Bałtowie Naddnieprzańscy). Kultura Bałtów Naddnieprzańskich, mimo pewnych podobieństw do kultury odłamu nadmorskiego, nie odbiegała w istotny sposób od modelu kulturowego innych ludów, w tym Finów i Słowian, zamieszkujących leśną strefę Europy Wschodniej. Sytuacja ta ułatwiła szybką slawizację Bałtów Naddnieprzańskich w VII–X w. W XII–XIII w. walki międzyplemienne oraz najazdy polskie i ruskie, a później ekspansja krzyżacka doprowadziły do wytępienia części nadmorskich Bałtów: Galindów, Jaćwingów, większości Prusów (niedobitki uległy germanizacji po wprowadzeniu reformacji w początku XVI w.) i Kurów. Pozostałe grupy plemienne uformowały 2 jedyne przetrwałe do dziś narody bałtyjskie — litewski i łotewski.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia