Azja. Warunki naturalne. Klimat
 
Encyklopedia PWN
Azja. Warunki naturalne. Klimat.
Ogromna powierzchnia Azji, równoleżnikowy na znacznych obszarach przebieg łańcuchów górskich, cyrkulacja monsunowa oraz wpływ zimnych (Oja Siwo) i ciepłych (Kuro Siwo) prądów morskich są przyczyną silnego zróżnicowania warunków klimatycznych Azji, położonej we wszystkich strefach klimatycznych półkuli północnej: równikowej na południowym wschodzie, zwrotnikowej i podzwrotnikowej na południu, umiarkowanej i podbiegunowej na krańcach północnych; obszary południowej i południowo-wschodniej Azji mają klimat monsunowy z ciepłą, suchą zimą i gorącym, wilgotnym latem (opady ponad 1000 mm, w Ćerapundźi, w Indiach, ponad 11000 mm rocznie — najwyższe na Ziemi); w południowo-zachodniej Azji poza śródziemnomorskim wybrzeżami Azji Mniejszej występuje klimat suchy i skrajnie suchy (opady roczne do 250 mm, w kotlinach poniżej 100 mm); wielka strefa półpustyń i pustyń ciągnie się od Półwyspu Arabskiego (Ar-Rub al-Chali, Wielki Nefud) poprzez Wyżynę Irańską (Wielka Pustynia Słona, Daszt-e Lut) i Nizinę Indusu (Thar) do Niziny Turańskiej (Kara-kum, Kyzył-kum) i centralnej Azji (pustynie Takla Makan, Gobi, Ałaszan); w środkowej części Azji panuje klimat kontynentalny o ciepłych latach i bardzo mroźnych zimach, najostrzejszych w północno-wschodniej Syberii (w Ojmiakonie zanotowano najniższą temperaturę na półkuli północnej — minus 70°C); skrajną północ Azji obejmuje strefa okołobiegunowa z 2 grupami klimatów: biegunowych (temperatura w najcieplejszym miesiącu poniżej 0°C) na wyspach Ziemi Północnej, Nowej Ziemi i półwyspach Jamał, Tajmyr oraz podbiegunowych (temperatura do 10°C) na północy nizin Zachodnio- i Północnosyberyjskiej oraz Indygirki i Kołymskiej, a także całym północno-wschodnim obszarze położonym na północ od 60°N; opady atmosferyczne w tej strefie dochodzą do 250 mm rocznie; morskie typy klimatów występują na zachodzie (wpływ Atlantyku) i wschodzie (Pacyfiku) strefy okołobiegunowej, pozostałe obszary mają cechy kontynentalnego i wybitnie kontynentalnego z roczną amplitudą temperatury ponad 35–45°C.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia