Azja. Odkrycia i podróże
 
Encyklopedia PWN
Azja. Odkrycia i podróże.
Najwcześniej została poznana Azja Zachodnia, zwłaszcza od V w. p.n.e. dzięki opisom Herodota i Ksenofonta oraz wojnom perskim i wyprawom Aleksandra III Wielkiego. W okresie rzymskim rozwijał się handel z Indiami a nawet Chinami (Jedwabny Szlak); najwięcej informacji o Azji znajduje się w pismach Strabona, Klaudiusza Ptolemeusza i Arriana. W połowie XIII w. wysłano do chana Mongołów poselstwa G. da Pian del Carpine’a (z udziałem Benedykta Polaka) i W. Rubruka. Obfitym źródłem wiedzy o Azji była relacja Opisanie świata M. Polo z jego podróży 1271–95, z której dostarczył też pierwszych wiadomości o Japonii (Zipangu). W 1314–30 Odoryk z Pordenone odbył podróż misyjną do Chin, W. Sundajskich i Tybetu. W XIV i XV w. wielu podróżników dotarło do Indii, m.in. Ibn Battuta, N. Conti i A. Nikitin. Zdobycie Bizancjum przez Turków (1453) zmusiło europejskich kupców do szukania nowych szlaków handlowych na Wschód. W 1498 V. da Gama dotarł do Indii po opłynięciu Afryki, Portugalczycy 1509 wylądowali na Półwyspie Malajskim, 1514 w Chinach, a 1542 w Japonii; 1521 F. Magellan po przepłynięciu Oceanu Spokojnego dotarł do Filipin, a 1596 Holendrzy wylądowali na Jawie. W XVII w. szerszych informacji o Indiach dostarczyli urzędnicy brytyjskiej Kompanii Wschodnioind., o Chinach — misjonarze, m.in. M. Ricci i Polak M. Boym, a o Japonii — Holendrzy i Francuzi. W XVI i XVII w. Rosjanie opanowywali Syberię. Od XVIII w. odkrycia i badania w Azji były dokonywane przez Rosjan, Brytyjczyków, Holendrów, Niemców, Francuzów, Polaków (K. Bohdanowicz, A. Czekanowski, J. Czerski, B. Grąbczewski) i do początku XX w. poznano dość dokładnie Syberię, Azję Środkową, Chiny, Koreę, Japonię, Azję Południowo-Wschodnią, Indie i Azję Zachodnią. Pozostałe odkrycia w Azji zostały dokonane w XX w., m.in. 1926 W.A. Obruczew odkrył Góry Czerskiego, a po II wojnie światowej ostatnie białe plamy na mapie Azji, na Półwyspie Indochińskim, zlikwidowano dzięki zdjęciom lotniczym. Najpóźniej poznano regiony wysokogórskie; 1921 Brytyjczycy rozpoczęli regularne wyprawy alpinistyczno-naukowe w Himalajach; Mount Everest zdobyto 1953 (E. Hillary i N. Tenzing). Organizatorami wielu wypraw w Himalaje, Hindukusz, Karakorum, Kaukaz i Pamir byli Polacy, m.in. 1980 dokonali pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia