Australia. Literatura
 
Encyklopedia PWN
Australia. Literatura.
Australijska literatura angielskojęzyczna dłuższy czas miała charakter naśladowczy i była do połowy XIX w. peryferyjnym odgałęzieniem piśmiennictwa angielskiego. Pierwsze wybitne indywidualności pojawiły się w poezji, w której oddziaływania ang. romantyzmu krzyżowały się z bogatym folklorem pionierów i poszukiwaczy złota, tworząc reprezentatywny dla literatury austral. nurt liryki krajobrazowej i balladowej (Ch. Harpur, A.L. Gordon, H. Kendall, A.B. Paterson). Dzieje pionierskiego osadnictwa, gorączka złota i losy zesłańców do kolonii karnych znalazły odzwierciedlenie w prozie, gł. o charakterze przygodowo-romant. i sensacyjnym (H. Kingsley, M. Clarke, R. Boldrewood). Po 1880 nastąpił rozwój samoistnej, w pełni świadomej swej odrębności, literatury nar., której program sformułował krytyk A.G. Stephens w zał. 1881 w Sydney tyg. „Bulletin”. Ukształtowała się wówczas żywotna do dziś kryt.-społ. i realist. orientacja literatury austral., wyrażająca niejednokrotnie idee radykalne, zbieżne z programem socjalist. ruchu robotniczego (J. Furphy, H. Lawson, „poezja walcząca” B. O’Dowda); idealizacji pionierskiej przeszłości i współcz. mitowi „Australii szczęśliwej” pisarze przeciwstawili prawdę (zarówno w ujęciach psychol., jak epickich) o tragicznym losie tubylców, o bezprawiu i sprzecznościach społ. towarzyszących cywilizacyjnej ekspansji (H.H. Richardson, a także K.S. Prichard, V. Palmer, E. Dark, których najwybitniejsze dzieła powstały po 1945). W poezji okresu międzywojennego duże znaczenie miał nurt liryki refleksyjno-filoz., nawiązującej do zdobyczy eur. symbolizmu (Ch. Brennan) i późniejszych kierunków awangardowych (R.D. Fitzgerald, K. Slessor). Po II wojnie świat. ważną rolę odgrywali pisarze o radykalnych poglądach społ. i polit. poszukujący tematów w życiu środowisk robotniczych (G. Casey, F. Hardy) oraz twórcy odwołujący się do doświadczeń eur. powieści psychol. (X. Herbert, S.L. Elliott i P. White — znany poza własnym krajem laureat Nagrody Nobla 1973). Na pocz. lat 60. pojawiło się w Australii wielu pisarzy, którzy — negując zarówno konwencje realist., jak i tradycyjną orientację nacjonalistyczną — przedmiotem swego zainteresowania uczynili stosunki międzyosobowe, konfrontację doświadczeń społ. z własną wizją życia jednostki, trudności w dokonywaniu wyboru moralnego (Th. Keneally, P. Carey, M. Bail, T. Winton). W powojennej poezji przeważają twórcy poszukujący indywidualnych środków wyrazu w nawiązaniu do współcz. nurtów liryki eur. i amer. (B. Dave, L. Murray). W dramacie, rozwijającym się od lat 20. (L. Esson i grupa aktorów-pionierów w Melbourne), wyraźne są tendencje zmierzające do oryginalnego ujmowania problemów związanych ze zmianami świadomości i stylu życia współcz. mieszkańców Australii (R. Lawler, Th. Keneally, J. Hibberd).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia