Atena
 
Encyklopedia PWN
Atena, Athēná, Athḗnē,
mit. gr. dziewicza bogini grodów, opiekunka królów i herosów;
z czasem bóstwo wspólnoty obywatelskiej (polis); dziewicza (Partenos) bogini mądrości; opiekunka małżeństwa, utożsamiana z rzym. Minerwą; w przeciwieństwie do Aresa, patronka wojny sprawiedliwej, strategii, taktyki i podstępów wojennych (Atena Areja, Atena Promachos); sprzyjała wszelkim sztukom i kunsztom (Atena Ergane ‘robotnica’); uważana za patronkę wszelkich zajęć typowych dla cywilizacji ludzkiej; opiekunka bohaterów, m.in. Bellerofonta, Perseusza, Heraklesa, Jazona i Odyseusza; umiłowana córa Zeusa (miała prawo do noszenia egidy i ciskania piorunów), z którego głowy wyskoczyła w pełnej zbroi, w chwili narodzin; nacz. bóstwo Aten (Partenon), które zdobyła w rywalizacji z Posejdonem; ku jej czci obchodzono święta: Plynteria, Arreforia i najwspanialsze — Panatenaje. Atena w sztuce gr.: Atena z Marsjaszem, grupa rzeźbiarska Myrona; kolosalna Atena Promachos, Atena LemniaAtena Partenos Fidiasza; Atena trzymająca za włosy giganta, fryz z Pergamonu; w sztuce nowoż. temat podjęli m.in. B. Cellini, S. Botticelli, Rembrandt.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Atena, płaskorzeźba z Partenonu, V w. p.n.e. — Muzeum Archeologiczne, Atenyfot. J. Gruszczyńska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Watteau Jean-Antoine, Sąd Parysa, 1720–21 — Pałac Charlottenburg, Berlin fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Fidiasz, fragmenty rzeźb z Partenonu ateńskiego, 438–432 p.n.e. — British Museum, Londynfot. J. Kilian/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Ateny, Partenon, świątynia Ateny Partenos na Akropolu, 448–438 p.n.e. (Grecja)fot. L. Zielaskowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Fidiasz, Atena Partenos — Narodowe Muzeum Archeologiczne, Atenyfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia