Artur

Artur, Artus, Arthur,

półlegendarny król celtyckich Brytów z V–VI w., władający południowo-zachodnią Brytanią; centralna postać średniow. legendarturiańskich;

centralna postać legend arturiańskich, których trzon wywodzi się z mitologii celtyckiej, przekazanej we wczesnośredniow. literaturze walijskiej. Pierwsze wzmianki o Arturze występują w łac. kronikach Walijczyków: Nenniusa (VIII w.), Geoffrey’a of Monmouth (XII w.) i in., istnienie postaci w tradycji ustnej potwierdza cykl opowieści walijskich Mabinogion (XIV–XV w.); legendę rozbudowały poematy Wace’a of Jersey i Layamona, poszczególne wątki rozwinęła epika fr. XII–XIII w. (Chrétien de Troyes) i niem. (Wolfram von Eschenbach), ożywiając zwłaszcza elementy rycerskich przygód i chrześc. moralistyki (motyw poszukiwań św. Graala, kielicha Ostatniej Wieczerzy). Dzięki licznym rozgałęzieniom i powszechności legendy imiona członków drużyny Artura, zasiadających przy „okrągłym stole” na kornwalijskim zamku Camelot, jak Lancelot, Parsifal, Tristan, Gawaine, Galahad, a także żony króla — Ginewry, siostry — Morgany i czarownika Merlina, weszły do ogólnoeur. tradycji literackiej. Do najwybitniejszych ang. utworów cyklu należy anonimowy poemat z XIV w. Sir Gawaine and the Green Knight. Próbę zebrania rozproszonych wątków w zwartą artyst. kompozycję narracyjną podjął w XV w. Th. Malory.