Argentyna. Polonia i Polacy

Argentyna. Polonia i Polacy.

Pierwsi Polacy pojawili się ok. 1812, w początkowym okresie walk niepodl. w Argentynie; wzięli w nich udział m.in. M. Zatocki, gen. A. Belina-Skupiewski. Następne grupy Polaków napłynęły po powstaniu listopadowym i styczniowym; na polu nauki i w wojskowości wyróżnili się m.in.: gen. T. Iwanowski, N. Żaba, Cz. Jordan-Wysocki, M. Rymarkiewicz, R. Sudnik. W końcu XIX w. zaczęła przybywać emigracja zarobkowa, zwłaszcza chłopska, z terenów wschodniej Małopolski; osiadła gł. w prow. Misiones, gdzie 1897 założono osadę Apóstoles. Po 1905 napłynęły nieco liczniej grupy robotników. Po I wojnie świat. liczba przybyszów z Polski do Argentyny narastała, zwłaszcza od czasu ograniczenia imigracji przez USA (ustawa z 1921). Argentyna stała się drugim po Kanadzie krajem, do którego kierowała się w tym czasie zamor. emigracja z Polski, a pierwszym wśród krajów Ameryki Łacińskiej. W 1929 liczba Polaków w Argentynie wynosiła ok. 25 tys., 1939 — ok. 120 tysięcy. Pierwsze pol. stowarzyszenie w Argentynie założono ok. 1890 (Tow. Demokr. Polskie) w Buenos Aires; 1913 zaczęło się ukazywać pierwsze pol. pismo „Echo Polskie”; 1914–39 rozwinęło się życie organizacyjne Polonii; 1934 powstał Inst. Kultury Argent.-Polskiej. W okresie II wojny światowej w Argentynie przebywało ok. 200 tys. Polaków; obecnie Polonię szacuje się na ok. 170 tys.; największe skupiska w stol. i prow. Buenos Aires, prow. Misiones, w m.: Comodoro Rivadavia, Córdoba, Rosario i Santa Fe. Działają liczne pol. organizacje, instytucje, związki, ogniska kult.; powstało wiele towarzystw, większość z nich wchodzi w skład Związku Polaków w Argentynie; w Buenos Aires istnieje m.in. Stow. Techników i Inżynierów Pol., „Klub Polski” oraz Koło AK, Związek Tobrukczyków i Karpatczyków, Stow. Marynarki Wojennej, Pol. Macierz Szkolna, ZHP, Tow. Śpiewacze im. F. Chopina, Biblioteka Polska im. I. Domeyki; działa Pol. Misja Katolicka. W Argentynie jest wyd. prasa polonijna, m.in. „Głos Polski”.