Ameryka Północna. Warunki naturalne. Ukształtowanie powierzchni
 
Encyklopedia PWN
Ameryka Północna. Warunki naturalne. Ukształtowanie powierzchni.
Kontynent silnie rozczłonkowany, z dobrze rozwiniętą linią brzegową (75,5 tysiąca km), zwłaszcza na północy (Archipelag Arktyczny); wyspy stanowią 16,7% powierzchni (Grenlandia, Ziemia Baffina, Wyspa Wiktorii, Wyspa Ellesmere’a, Nowa Fundlandia, Kuba, Haiti i in.), półwyspy — 8,7% powierzchni (Labrador, Floryda, Kalifornijski, Jukatan, Alaska, Nowa Szkocja i in.); wysokość średnia 677 m (bez wysp), maksymalna — 6194 m (McKinley), minimalna — 86 m p.p.m. (Badwater w Dolinie Śmierci); ponad 67% leży powyżej 300 m, w tym 7% — powyżej 2000 m; Amerykę Północną cechuje charakterystyczny południkowy układ głównych jednostek orograficznych; wzdłuż zachodnich wybrzeży ciągnie się szeroki system górski Kordylierów, podzielony na wiele łańcuchów górskich (na zachodzie — Alaska, Góry Wrangla, Góry Świętego Eliasza, Góry Nadbrzeżne, Góry Kaskadowe, Sierra Nevada, Sierra Madre Zachodnia, na wschodzie — Góry Skaliste, Sierra Madre Wschodnia), z wewnętrznymi wyżynami (Jukon, Wyżyna Kolumbii, Wielka Kotlina, Wyżyna Kolorado, Wyżyna Meksykańska); Kordyliery są obszarem aktywnym sejsmicznie, z licznymi czynnymi wulkanami (najaktywniejsze: Fuego, Izalco, Pavlof); na wschód od Kordylierów rozciąga się ich wyżynne przedpole — Wielkie Równiny (zwane Wielką Równiną Prerii lub Wielką Wyżyną), które przechodzą w rozległy obszar Nizin Wewnętrznych obejmujących na południowym zachodzie Wyżyny Wewnętrzne (Ozark, góry Ouachita); na wschód od Nizin Wewnętrznych leżą stare góry Appalachy (wysokość do 2037 m, Mitchell), opadające przedgórzem (Piedmont) ku nadbrzeżnym nizinom rozciągającym się wokół Zatoki Hudsona (Nizina Hudsońska), wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego (Nizina Atlantycka), nad Zatoką Meksykańską (Nizina Zatokowa) oraz na Florydzie i Jukatanie.; północno-wschodnią część Ameryki Północnej (Labrador) zajmuje Płaskowyż Laurentyński.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Słona, Wielka Pustynia (Stany Zjednoczone)fot. A. Guranowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Missisipi, delta (Stany Zjednoczone) fot. D. Karczewska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Robson, najwyższy szczyt kanadyjskiej części Gór Skalistychfot. D. Raczko/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Craters of the Moon, Park Narodowy (Idaho, Stany Zjednoczone)fot. A. Guranowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kolorado, rzeka płynąca przez Wielki Kanion fot. M. Makowska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Wielkie Równiny, krajobraz prerii, w głębi Góry Skaliste (Stany Zjednoczone)fot. T. Guranowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kordyliery, pasmo San Juan w Górach Skalistych (Stany Zjednoczone)fot. D. Raczko/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Śmierci, Dolina, pokrywa solna (Stany Zjednoczone)fot. P. Gajek/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Utah (stan w zachodniej części Stanów Zjednoczonych), Park Narodowy Bryce Canyon w Górach Skalistych — typowe formy erozji eolicznej.fot. K. Sołtyk/Gea/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia