Turcja. Sztuka
 
Encyklopedia PWN
Turcja. Sztuka.
Rozwój właściwej sztuki tur. nastąpił w XI w. (sztuka Turków seldżuckich); łączyła ona tradycje środkowoazjat. koczowniczych plemion tur. (gł. ornamentyka) z formami bizant., perskimi, chiń. i indyjskimi. Szczególnie wysoki poziom osiągnęła tur. architektura: meczety kolumnowe (Sivas, Birgi) i kopułowe (Konya), medresy (Erzurum, Kayseri), pałace (Konya), karawanseraje, mosty oraz wieżowe mauzolea. Rozwijało się malarstwo ścienne, miniaturowe, rzemiosło artystyczne. Architektura Turków osmańskich ulegała wpływom bizanturbiny wodne — styl Bursy trwający do XVI w. (Zielony Meczet w İzniku, zastosowanie kopuły na pendentywach). Klasyczny styl tur. powstał po zdobyciu Konstantynopola i trwał do XVIII w.; wybitnymi architektami byli: Sinan, Mehmed Aǧa; powstały monumentalne meczety kopułowe ze smukłymi minaretami, pałace, łaźnie, kryte bazary (XVI–XVII w.). Rzeźbę drewnianą i kam. reprezentowały gł. reliefowe dekoracje ornamentalne; malarstwo obejmowało m.in. tematykę figuralną. Szczególnie ważne miejsce w sztuce tur. zajmowało rzemiosło artyst.: tkactwo i kobiernictwo (İzmir, Gördes, Uşak, Sivas), ceramika (fajanse z Kütahyi, İzniku), wyroby metal. i skórzane (safiany). Regres sztuki tur. rozpoczął się w XVIII w. Na pocz. XVIII w. charakterystyczny był tzw. styl tulipanowy, wyrażający się w architekturze bogatą dekoracją ornamentalną (motywy stylizowanych tulipanów) i lżejszymi proporcjami. Wpływy eur. znalazły odbicie w sztuce tur. baroku i empiru (XVIII–XIX w.). Współczesna sztuka tur. odzwierciedla wszystkie aktualne kierunki i tendencje światowe.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Erzurum, medresa Çifte Minare (Turcja) fot. P. Tomaszewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Miradż al-. Nocna podróż do nieba Proroka Mahometa, turecka miniatura z Züdbetü't Tevârih — Islam Eserleri Müzeşi, Stambułfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia