Początki profesjonalnej muzyki na Rusi Kijowskiej sięgają IX w. Dużą rolę w krzewieniu muzyki odegrali wędrowni artyści, zw. skomorochami, działający aż do XVII w. Po przyjęciu chrześcijaństwa z Bizancjum (koniec X w.) rozwinął się śpiew cerkiewny (znamiennyj raspiew), zapisywany początkowo tzw. notacją kondakarną, a następnie za pomocą kriuków. W XIII w. centrum rozwoju śpiewu cerkiewnego przeniosło się z Kijowa do Nowogrodu Wielkiego, a w XV–XVI w. — do Moskwy. Z biegiem czasu w muzyce cerkiewnej pojawiły się obszerne melizmaty, które dla ułatwienia śpiewu opatrywano pozbawionymi znaczenia sylabami (anenaiki); w XVII w., w wyniku reform, usunięto te naleciałości; w XVII–XVIII w. rozwinęła się wielogłosowość (partiesnoje pienije), formy koncertu rel. (W.P. Titow), kantaty i psalmu; wzrosło też znaczenie muzyki na dworze carskim (1538 pierwsza wzmianka o kapeli śpiewaczej) oraz na dworach książęcych. W XVIII w. ożywiły się kontakty z krajami zachodniej Europy; na dworze carskim działali m.in. kompozytorzy wł. (T. Traetta, G. Paisiello, D. Cimarosa) tworzący opery w stylu szkoły neapolitańskiej. Pierwsze opery ros. komponowali: M.A. Matinski, J.I. Fomin, W.A. Paszkiewicz, M.S. Bieriezowski. Wpływy opery ujawniły się w koncercie chóralnym a cappella, gł. w twórczości D.S. Bortnianskiego, który przyczynił się także do rozwoju muzyki instrumentalnej. W sentymentalnej liryce wok., rozwijającej się od końca XVIII w. (F.M. Dubianski, J. Kozłowski, D.N. Kaszyn), zaznaczyły się wpływy lud., zwłaszcza w popularnym ros. romansie (M. i M. Wielhorscy, N.S. Titow, A.L. Gurilow, A.A. Alabjew), także w wodewilach i w operze podejmującej tematykę lud. baśni (A.N. Wierstowski). Twórczość M.I. Glinki zapoczątkowała w XIX w. nowy okres w muzyce ros., stworzyła podstawy ros. szkoły nar. w operze, liryce wok. i muzyce instrumentalnej. Do zdobyczy Glinki nawiązał A.S. Dargomyżski w twórczości operowej (ścisłe powiązanie słowa, muzyki i akcji scenicznej) oraz kompozytorzy Potężnej Gromadki (M.A. Bałakiriew, A.P. Borodin, C.A. Cui, M.P. Musorgski, N.A. Rimski-Korsakow), na których program estetyczny — zespolenia osiągnięć zachodnioeur. z ros. tradycjami nar. — wywarła wpływ publicystyka społ. N.G. Czernyszewskiego, N.A. Dobrolubowa, A.I. Hercena oraz myśl muz. A.N. Sierowa i W.W. Stasowa. Nastąpiło znaczne ożywienie życia muz. (1859 A.G. Rubinstein zał. Ros. Tow. Muzyczne, w latach 60. powstały konserwatoria w Petersburgu i Moskwie). W tym okresie działał również P.I. Czajkowski, którego muzyka łączy zdobycze neoromantyzmu z elementami rodzimego folkloru. Nadto w 2. poł. XIX w. i na pocz. XX w. tworzyli: A.K. Ladow, S.I. Taniejew, A.S. Arenski, A.K. Głazunow, W.S. Kalinnikow, S.M. Lapunow, S.W. Rachmaninow (także wybitny pianista), N.K. Medtner, N.J. Miaskowski, M.M. Ippolitow-Iwanow, R.M. Glier, W.I. Riebikow oraz najwybitniejszy kompozytor ros. przeł. XIX i XX w. — A.N. Skriabin. W rozwoju kultury muz. wielką rolę odegrał M.P. Bielajew, założyciel wydawnictwa muzyki ros. w Lipsku (1885) i organizator koncertów; dla propagowania muzyki ros. duże znaczenie miało założenie 1909 przez S.P. Diagilewa międzynar. zespołu baletowego Les Ballets Russes; z zespołem współpracowali m.in. M. Ravel, M. de Falla, a z kompozytorów ros. — S.S. Prokofjew, u którego przejawiły się tendencje neoklas., oraz I.F. Strawinski, przedstawiciel modernizmu w muzyce ros. przed I wojną światową. W Rosji działali też w tym czasie awangardowi kompozytorzy związani z futuryzmem (J. Gołyszew, A. Lourié, M.W. Matiuszyn, N. Obuchow, N. Rosławiec). Po rewolucji październikowej gł. celem wytyczonym przez komunist. propagandę było powiązanie muzyki z życiem polit. i społ., udostępnienie jej całemu społeczeństwu. Duże znaczenie zyskała tematyka hist.-rewolucyjna i gatunki wok.; nastąpił rozwój tzw. pieśni masowej nawiązującej do tradycji ros. pieśni lud. (A.W. Aleksandrow, I.O. Dunajewski, M.I. Błanter, J.S. Milutin, W.P. Sołowjow-Siedoj, A.G. Nowikow). Po 1932, wskutek krytyki prądów nowatorskich w muzyce ros. i propagowania realizmu socjalistycznego, wykluczającego eksperymenty w dziedzinie formy, nastąpił zwrot do folkloru narodów ZSRR i do tradycji XIX w.; muzykę symfoniczną, sceniczną i wok. komponowali: Prokofjew, Miaskowski, D.D. Szostakowicz (m.in. ostro skrytykowany za „formalistyczny” język muz. swojej opery Lady Mackbeth mceńskiego powiatu), W.J. Szebalin, J.A. Szaporin, D.B. Kabalewski, I.I. Dzierżynski, T.N. Chriennikow, G.W. Swiridow. W latach powojennych wzmogły się hasła walki z tzw. formalizmem w muzyce (osławiona partyjna Rezolucja o operze „Wielka przyjaźń”, atakująca m.in. autora opery W. Muradelego, także Szostakowicza i Prokofjewa); domagano się nar. charakteru i „głębokich treści ideowych” w muzyce rosyjskiej. Od lat 60. zaczęły się pojawiać tendencje nowatorskie w twórczości takich kompozytorów, jak: B.A. Czajkowski, E.W. Denisow, A.J. Eszpaj, L.A. Grabowski, S.A. Gubajdulina, A.A. Knajfel, A.P. Pietrow, W.P. Rożdiestwienski, S.M. Słonimski, R.K. Szczedrin, A.G. Sznitke, B.I. Tiszczenko, G.I. Ustwolska, M.S. Wajnberg, A.M. Wołkonski i in. Światową sławę zyskali wykonawcy — m.in. dyrygenci: S.A. Kusiewicki, J.A. Mrawinski, K.P. Kondraszyn, G.N. Rożdiestwienski; pianiści: Rachmaninow, K.N. Igumnow, W.W. Sofronicki, S.T. Richter, E.G. Gilels, J.I. Zak, L.N. Oborin, W.D. Aszkenazi; skrzypkowie: D.F. i I.D. Ojstrachowie, L.B. Kogan, G.M. Kremer; wiolonczeliści: G.P. Piatigorski, M.L. Rostropowicz; śpiewacy: F.I. Szalapin, A.W. Nieżdanowa, M.O. Rejzen, Z. Dołuchanowa, G.P. Wiszniewska, J.J. Niestierienko. Muzykologię reprezentują: B.W. Asafjew, J.W. Kiełdysz, B.M. Jarustowski, I.F. Bełza, J.N. Chołopow i inni.
Rosyjska muzyka lud. odznacza się wielkim zróżnicowaniem regionalnym i krzyżowaniem się wpływów bizant., scytyjskich, kaukaskich, fińskich, germańskich; jej cechy specyficzne: śpiewy epickie od wczesnego średniowiecza, pieśni obrzędowe, od XVI w. pieśni liryczne, taneczne, żołnierskie, czastuszki, szerokie linie melodyczne oparte na skalach modalnych, rytmika o zróżnicowanych układach akcentów, wielogłosowość typu polifonii wariacyjnej; instrumenty — fletnia Pana, flet podłużny z ustnikiem (pyżatka), trąbka klarnetowa (żalejka), dudy, rogi, skrzypce (dawniej gudok), lira korbowa, bałałajka, gęśle, bęben, grzechotki, obecnie także harmonijka ustna, odmiany akordeonu (np. bajan).