Polska. Warunki naturalne. Położenie geograficzne
 
Encyklopedia PWN
Polska. Warunki naturalne. Położenie geograficzne.
Skrajnymi punktami Polski są: na północy przylądek Rozewie (54°50'N), na południu szczyt Opołonek w Bieszczadach (49°00'N), na zachodzie koryto Odry k. Cedyni (14°07'E), na wschodzie koryto Bugu k. Strzyżowa (24°08'E). Rozciągłość południkowa wynosi 5°50', to jest 649 km, co powoduje różnicę w długości trwania dnia między północną i południową częścią Polski; latem na północy dzień jest dłuższy o ponad godzinę niż na południu, zimą — odwrotnie; w ciągu roku różnica ta wynosi 2 godz. 12 minut. Konsekwencją rozciągłości równoleżnikowej — 10°01' (689 km wzdłuż równoleżnika 52°) jest 40-minutowa różnica czasu słonecznego między zachodnimi i wschodnimi krańcami kraju. Polska leży w strefie czasu środkowoeur. (czas słoneczny południka 15°E); latem wprowadza się czas wschodnioeur. (południka 30°E).
W pobliżu Warszawy, znajduje się geom. środek Europy, przecinają się tu linie łączące: przylądki Nordkyn (Norwegia) i Matapan (na Peloponezie w Grecji) oraz przylądek Roca (Portugalia) i środkowy Ural. Przez Polskę przebiega granica pomiędzy kontynent. blokiem Europy Wschodniej a rozczłonkowaną przez morza wewn. Europą Zachodnią. Na obszarze Polski stykają się 3 wielkie jednostki tektoniczne, paleozoiczne góry i platformy środkowoeur., góry systemu alp. oraz prekambryjska platforma wschodnioeur.; odpowiadają im 3 wielkie jednostki fizycznogeogr. zw. podobszarami: Pozaalpejska Europa Środkowa, Karpaty z Podkarpaciem, Niż Wschodnioeuropejski. Polska jest położona w strefie klimatu umiarkowanego o charakterystycznych cechach przejściowych, od mor. na zachodzie do kontynent. na wschodzie. Szata roślinna należy gł. do prowincji środkowoeur. (lasy mieszane i liściaste); w miarę wzrostu kontynentalizmu wzrasta udział lasów iglastych; przez Polskę przebiegają granice zasięgu roślin właściwych dla różnych części Europy, m.in. północno-wschodnia granica zasięgu buka. Przejściowy charakter wykazuje również układ gleb strefowych — w południowo-zachodniej i zachodniej części kraju wzrasta udział gleb brunatnych, w północno-wschodniej i wschodniej — gleb bielicowych.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Wisła, ujście pod Świbnem, zdjęcie lotnicze fot. L. Zielaskowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Mierzeja Helska oddzielająca Zatokę Pucką od morza Bałtyckiego. U nasady Półwyspu Władysławowo, po lewej Puck i tereny rolnicze Pobrzeża Kaszubskiego (zdjęcie lotnicze)fot. M. Ostrowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia