Niemcy. Ustrój polityczny

Niemcy. Ustrój polityczny.

Niemcy są republiką związkową o systemie parlamentarno-gabinetowym, złożoną z 16 krajów związkowych (landów). Wielokrotnie nowelizowana konstytucja pochodzi z 1949. Głową państwa jest prezydent federalny, wybierany na 5 lat (z prawem jednorazowej reelekcji) przez Zgromadzenie Federalne (Bundesversammlung), składające się z posłów do parlamentu (Bundestag) i z takiej samej liczby członków wybieranych przez parlamenty krajowe. Prezydent nie ma istotnych władczych kompetencji i nie ponosi odpowiedzialności politycznej. Władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy parlament: izba niższa (Bundestag), o 4-letniej kadencji, licząca minimum 598 posłów, wybieranych w głosowaniu powszechnym wg podwójnego systemu. Połowa posłów jest wybierana osobowo na zasadzie większościowej, druga połowa — na zasadzie proporcjonalności z list partyjnych (warunkiem jest pokonanie przez partię 5% progu wyborczego). Druga izba — Rada Federalna (Bundesrat), składa się z 69 przedstawicieli rządów krajowych, wybieranych proporcjonalnie do liczby mieszkańców kraju. Poszczególnym krajom przysługuje od 3 do 6 głosów. Władzę wykonawczą sprawuje kanclerz federalny (Bundeskanzler) i kierowany przez niego rząd. Kanclerza wybiera Bundestag bezwzględną większością głosów, na wniosek prezydenta federalnego lub — jeśli wniosku tego nie przyjmie — z własnej inicjatywy, zwykłą większością głosów; wybranego kanclerza i zaproponowanych przez niego ministrów powołuje prezydent federalny. Kanclerz ustala wytyczne polityki i ponosi za to jednoosobową odpowiedzialność; uchwalenie przez Bundestag wotum nieufności dla kanclerza musi być konstruktywne, tzn. połączone z jednoczesnym wyborem nowego kanclerza; rząd jest odpowiedzialny przed parlamentem.

Do naczelnych organów państwa należą: Federalna Izba Obrachunkowa — niezależny organ sprawujący kontrolę działalności finansowo-gospodarczej i administracyjnej Państwa. Federalny Trybunał Konstytucyjny (siedziba w Karlsruhe) kontroluje zgodność wydawanych aktów prawnych z konstytucją. Wymiar sprawiedliwości sprawują niezawisłe sądy.

Kraje związkowe mają szeroką autonomię (z wyłączeniem obrony i częściowo finansów oraz spraw zagranicznych), własny parlament (Landtag) i rząd. Systemy ustrojowe i konstytucyjne krajów związkowych muszą odpowiadać podstawowym założeniom konstytucyjnym federacji. Ich kompetencje ustawodawcze i wykonawcze określa generalnie ustawa zasadnicza Niemiec.