Hiszpania jest krajem wyżynno-górskim; centralną część zajmuje Meseta Iberyjska (pow. 210 tys. km2; średnia wys. ok. 600 m), jedna z największych wyżyn Europy; od północy Mesetę Iberyjską ograniczają G. Kantabryjskie (Peña de Cerredo, 2648 m), od wschodu — G. Iberyjskie (Moncayo, 2313 m), od południa — góry Sierra Morena (do 1322 m); przez środek Mesety, z południowego wschodu na północny zachód, ciągną się G. Kastylijskie, zw. też Kordylierą Centralną (Almanzor, 2592 m), dzielące ją na kotliny Starej Kastylii i Nowej Kastylii. Najwyższe łańcuchy górskie Hiszpanii należą do systemu fałdowań alp.; są to Pireneje (Aneto, 3404 m), którymi biegnie granica z Francją, G. Betyckie na południu (Mulhacén, 3478 m) oraz znacznie niższe G. Katalońskie (Turó del Home, 1712 m), zamykające od południowego wschodu Kotlinę Aragońską. Dwie duże niziny Hiszpanii to Niz. Andaluzyjska, odwadniana przez Gwadalkiwir, oraz Kotlina Aragońska, odwadniana przez Ebro. Wyspy Baleary, przedłużenie G. Betyckich, są oddalone od śródziemnomor. wybrzeży Hiszpanii 60 do 300 km; W. Kanaryjskie leżą na Oceanie Atlantyckim, w odległości ok. 1000 km od Hiszpanii i ok. 100 km od wybrzeży Maroka; są one pochodzenia wulk., a na największej wyspie — Teneryfie, znajduje się najwyższy szczyt Hiszpanii — czynny wulkan Pico de Teide (3718 m). Klimat podzwrotnikowy, na wybrzeżach — mor. (na południu i wschodzie typu śródziemnomor.), we wnętrzu kraju — kontynent.; średnia temperatura w styczniu od poniżej 0°C w Pirenejach i 3–7°C na obszarze Mesety Iberyjskiej do 10–12°C na wybrzeżach i Balearach oraz 18°C na Wyspach Kanaryjskich; średnia temperatura w lipcu od poniżej 15°C w Pirenejach i 18–20°C na wybrzeżach północnych, do 24–27°C na większej części obszaru kraju i do 29°C na Niz. Andaluzyjskiej; roczna suma opadów 300–500 mm, na północnym zachodzie ponad 1000 mm, w górach miejscami do 2000 mm. Największe rzeki Hiszpanii to Ebro (910 km), należąca do zlewiska M. Śródziemnego, oraz Duero, Tag, Gwadiana i Gwadalkiwir, należące do zlewiska O. Atlantyckiego; rzeki są wyzyskiwane gł. do nawadniania oraz w celach energ.; duże wahania przepływów uniemożliwiają transport wodny i żeglugę — jedynie Gwadalkiwir jest żeglowny w dolnym biegu. Naturalna szata roślinna została zniszczona, m.in. wskutek wypasu owiec; jej miejsce zajmują uprawy i pastwiska oraz wtórne formacje krzewiaste, m.in. typu makii. Lasy zajmują ok. 30% pow. kraju, największe kompleksy leśne znajdują się w północnej, wilgotnej części Hiszpanii (lasy liściaste i mieszane); na południowym zachodzie przeważają lasy dębowe z dębem korkowym. Duże obszary Hiszpanii zajmują gleby górskie, w kotlinach Mesety Iberyjskiej przeważają gleby brun., a na południu — czerwone; najżyźniejsze są gleby aluwialne w dolinach rzek, zwłaszcza na wschodzie. Przyroda jest chroniona w 12 parków nar.; obszary chronione zajmują 7,7% pow. kraju.
