Hiszpania. Gospodarka

Hiszpania. Gospodarka.

Hiszpania jest zaliczana do grupy państw wysoko rozwiniętych; wartość produktu krajowego brutto wg parytetu siły nabywczej (2007) wynosi 33,7 tys. dolarów USA; wejście Hiszpanii do Unii Europejskiej zbiegło się z ogólnym osłabieniem koniunktury i wzrostem bezrobocia; ożywienie nastąpiło w połowie lat 90. XX w.; struktura tworzenia PKB (2007): usługi 66,8%, przemysł i budownictwo 29,4%, rolnictwo 3,8%. Hiszpanię charakteryzują duże dysproporcje regionalne w rozwoju gospodarczym, najwyższy poziom osiągnęły regiony: Madryt, Katalonia, Baleary, Aragonia i La Rioja, najniższy — Estremadura, Kastylia-La Mancha i Andaluzja. Kryzys gospodarczy (zwłaszcza restrukturyzacja przemysłu) dotknął w największym stopniu regiony północne — Baskonię, Asturię i Kantabrię; najuboższe regiony Hiszpanii otrzymują pomoc od Wspólnoty Europejskiej. W gospodarce Hiszpanii bardzo dużą rolę odgrywa obcy kapitał, inwestycje amerykańskie, niemieckie, francuskie i brytyjskie doprowadziły do szybkiego uprzemysłowienia Hiszpanii (zwłaszcza 1965–75) oraz rozbudowy bardzo nowoczesnej infrastruktury turystycznej.

Przemysł.

Przemysł maszyn. i środków transportu dostarcza ok. 27% wartości produkcji przemysłu przetwórczego, a jego wyroby są w dużej części eksportowane; najważniejszą gałęzią jest produkcja samochodów osobowych; gł. ośr.: Barcelona, Valladolid) oraz przemysł stoczniowy; gł. ośr.: Kadyks, El Ferrol, Vigo); przemysł chem. wykorzystuje importowaną ropę naft. (w Hiszpanii jest 11 rafinerii ropy naft., największe kombinaty petrochemiczne znajdują się w Tarragonie, Huelvie, Algeciras i Puertollano) oraz miejscowe piryty i sole potasowe; długie tradycje ma przemysł włók., odzież. oraz obuwn.; wiele zakładów przemysłu lekkiego zachowało charakter rzemieślniczy; duże znaczenie ma przemysł spoż., zwłaszcza winiarstwo, produkcja oliwy z oliwek, przetwórstwo owoców i warzyw oraz przemysł rybny; do tradycyjnych gałęzi przemysłu hiszp. należy także przemysł stalowy. Hiszpania jest krajem ubogim w surowce energ.; 26% produkcji energii elektrycznej pochodzi z 9 elektrowni jądr. (największe k. Tarragony, Cáceres oraz w prow. Burgos), a 11% — z elektrowni wodnych; łączna moc elektrowni 52901 MW (2001); produkcja energii elektrycznej 247 mld kW·h (2003). Przemysł wydobywczy ma coraz mniejsze znaczenie w związku z zamykaniem małych nierentownych kopalń, gł. rud metali nieżel.; najważniejsze surowce miner. wydobywane w Hiszpanii to węgiel kam., węgiel brunatny, sole potasowe, rudy żelaza, cynku, rtęć.

Rolnictwo.

Hiszpania specjalizuje się w produkcji roślinnej; grunty orne zajmują 27% pow. użytków rolnych; ponad 20% ziem uprawnych jest sztucznie nawadniane (w regionie Walencji ponad 40%); charakterystyczną cechą użytkowania ziem uprawnych jest duży udział upraw trwałych — sadów oliwnych (gł. w Andaluzji i południowej części Mesety Iberyjskiej), winnic (Kastylia-La Mancha, Aragonia, Andaluzja) oraz sadów owocowych, gł. drzew cytrusowych (region Walencji); uprawia się także migdałowce; największą powierzchnię gruntów ornych zajmują zboża (jęczmień, pszenica, kukurydza, ryż); duże znaczenie ma także uprawa warzyw (pomidory, papryka, gł. w regionie Murcja), ziemniaków i buraków cukrowych. Hiszpania zajmuje czołowe miejsca w świecie w zbiorach mandarynek, oliwek, winogron, pomarańczy i cytryn; jest jedynym krajem eur., obok Malty, w którym uprawia się banany (na Wyspach Kanaryjskich) oraz palmę daktylową (w okolicach m. Elche w prow. Alicante). Hodowla zwierząt gł. na obszarach Mesety Iberyjskiej — wypas owiec i kóz, a także w północnej części kraju — hodowla bydła. W gospodarce leśnej na uwagę zasługuje zbiór kory dębu korkowego (ważny artykuł eksportowy) w Andaluzji, Estremadurze i Katalonii. Hiszpania ma dobrze rozwinięte rybołówstwo mor. (połowy 1,3 mln t, 2001), gł. porty rybackie są położone nad O. Atlantyckim: Huelva w Andaluzji, Vigo i La Coruña w Galicii.

Turystyka.

Hiszpanię odwiedza ponad 50 mln turystów rocznie; rozwój turystyki międzynar. doprowadził do zagospodarowania wielu wybrzeży, zwłaszcza w Katalonii (Costa Brava, Costa Dorada), Andaluzji (Costa del Sol, Costa de la Luz) i Walencji (Costa del Azahar); turystyka jest gł. działem gospodarki w obu regionach wyspiarskich, Balearach i W. Kanaryjskich; wybrzeża północne są odwiedzane gł. przez turystów krajowych; poza wybrzeżami ważniejszymi rejonami turyst. są Sierra Nevada w Andaluzji, pasmo Sierra de Guadarrama w G. Kastylijskich oraz G. Kantabryjskie, z ośrodkami sportów zimowych; gł. ośr. turyst.: Madryt, Barcelona, Sewilla, Kordowa, Grenada; Hiszpania dysponuje jedną z największych w świecie baz hotelowych; blisko 1/4 wszystkich miejsc znajduje się na Balearach; wpływy z turystyki — 29,3 mld dol. USA (2004).

Transport i łączność.

Rozwój turystyki przyczynił się do modernizacji sieci transportowej; sieć dróg liczy 666 tys. km, w tym 12 tys. km autostrad (2003); linie kol., administrowane przez przedsiębiorstwo państw. (Red Nacional de los Ferrocarilles Españoles); linie o zasięgu lokalnym są administrowane przez rządy regionów autonomicznych; 1992 uruchomiono pierwszą linię szybkiej kolei na trasie Madryt–Kordowa–Sewilla, która ma być przedłużona do granicy z Francją oraz w kierunku południowym do Kadyksu i Huelvy nad O. Atlantyckim; dł. sieci kol. 14,9 tys. km (2005); Hiszpania ma 30 międzynar. porty lotn., największe to: Barajas w Madrycie, San Juan w Palma de Mallorca i El Prat w Barcelonie, obsługiwane gł. przez największą linię hiszp. Iberia oraz linie zagr. i mniejsze prywatne przedsiębiorstwa lotn., nastawione gł. na obsługę ruchu turystycznego. Morska flota handl. ma nośność 2,3 mln DWT; łączne przeładunki w portach Hiszpanii wyniosły 366 mln t (2003); największe porty: Bilbao, Gijón, Huelva i Kadyks nad O. Atlantyckim, Tarragona, Barcelona, Kartagena, Walencja, Málaga nad M. Śródziemnym. Nowoczesna sieć telefoniczna; 506 abonentów na 1000 mieszk. (2002); w użytkowaniu 38,6 mln telefonów komórkowych (2004); 17,1 mln stałych użytkowników internetu.

Handel zagraniczny.

Hiszpania ma ujemne saldo, równoważone wpływami z turystyki oraz przekazami pieniędzy od Hiszpanów pracujących poza granicami kraju. Wartość eksportu 248 mld dolarów USA (2007), importu — 359 mld dolarów USA. Hiszpania importuje maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy, materiały, produkty chemiczne i inne wyroby przemysłowe oraz paliwa, eksportuje materiały, produkty chemiczne i inne wyroby przemysłowe, maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy, w tym głównie samochody osobowe, a także towary rolno-spożywcze, m.in. wino, oliwę, owoce cytrusowe, przetwory rybne; głównymi partnerami handlowymi są Francja, Niemcy, Włochy, Wielka Brytania.

Walencja, (Hiszpania)

Toledo, zabytkowe miasto, stolica regionu Kastylia-La Mancha (Hiszpania) — widok na rzekę Tag i miasto. W głębi Alkazar — słynna, niezdobyta twierdza frankistów w czasie hiszpańskiej wojny domowej toczącej się w latach 30. XX w.