Białoruś. Teatr

Białoruś. Teatr.

Początki teatru wiążą się z prastarymi, pogańskimi obrzędami i występami skomorochów. W XVI w. był popularny lalkowy teatr misteryjny batlejka, który miał wpływ na białoruski teatr i dramaturgię. Istniejący XVI–XVIII w. teatr szkolny wystawiał sztuki o tematyce biblijnej. Od poł. XVIII do połowy XIX w. istniały teatry pańszczyźniane (m.in. w Mohylewie, Szkłowie), które wykształciły wielu utalentowanych aktorów. Początki teatru zaw. w XIX w. na Białorusi wiążą się z działalnością W. Dunina-Marcinkiewicza, który pisał sztuki dla zakładanych przez siebie półzaw. zespołów teatralnych. Przełom XIX i XX w. przyniósł znaczny rozkwit kultury nar., odrodzenie zainteresowań folklorem. W 1907 aktor I. Bujnicki zał. pierwszy zaw. zespół teatr. (od 1910 p.n. Pierwszy Białorus. Zespół). W 1917 założono w Mińsku Pierwsze Tow. Białoruskiego Dramatu i Komedii. Po proklamowaniu Białorus. SRR powstały nowe zespoły w Mińsku: Białoruski Teatr Państw. (zał. 1920, ob. Białorus. Teatr im. J. Kupały), Białoruski Teatr Objazdowy (zał. 1920), Państw. Teatr Żydowski (działający 1926–49) oraz w Witebsku Drugi Białoruski Teatr Państw. (zał. 1926, ob. Białorus. Teatr im. J. Kołasa). W 1931 powstał Teatr Młodego Widza, 1932 Państw. Ros. Teatr Dram. Białoruskiej SRR. W 1939–41 działał Państw. Teatr Pol. Białoruskiej SRR. Po II wojnie świat. nowe teatry powstały w Brześciu, Homlu, Mohylewie, Bobrujsku, Grodnie, na pocz. lat 90. w Mińsku, Słonimiu, Mozyrze, Mołodecznie. Rozwija się także działalność teatrów studyjnych. W repertuarze teatrów znalazły się sztuki wielu pisarzy białoruskich: Kupały, Kołasa, M. Czarota, K. Czornego, A. Makajonki, W. Bykaua, U. Karatkiewicza oraz A.N. Ostrowskiego, N.W. Gogola, A.P. Czechowa, F.M. Dostojewskiego (adaptacje prozy), W. Szekspira, F. Schillera, H. Ibsena, Lopego de Vega, A. Fredry, G. Zapolskiej, S. Mrożka. Nad ich wystawieniem pracowali reżyserzy, m.in.: J. Mirowicz, P. Żdanowicz, L. Litwinau, M. Mickewicz, L. Mazaleuska, B. Eryn, W. Rajeuski. Uznanie zdobyły występy aktorów: W. Kryłowicza, H. Hryhonisa, H. Hlebau, U. Uładomirskiego, I. Żdanowicza, B. Płatonau, P. Małczanau, L. Rachlenki, L. Rżeckiej, W. Poły, U. Dziadziuszki, Z. Stomy, S. Staniuty, H. Makarowej, Z. Brawarskiej, W. Tarasau, A. Ilinskiego, U. Kulaszou, H. Abuchowicz, A. Klimawej, R. Jankouskiego, M. Jaromienki.