małżeństwo
 
Encyklopedia PWN
małżeństwo,
religiozn. we wszystkich wielkich religiach małżeństwo jest kontraktem chronionym licznymi przepisami; jego celami są: prokreacja, stworzenie instytucjonalnych warunków dla ludzkiej seksualności, miłość i wzajemna pomoc małżonków, zapewnienie kobietom opieki, różnie akcentowane w poszczególnych religiach.
Zwykle obowiązują zakazy poślubiania najbliższych krewnych (egzogamia), chociaż są znane wyjątki, np. małżeństwo między bratem i siostrą (chwaetwadata) w zaratusztrianizmie. Obecnie większość wielkich religii poza islamem uznaje jedynie związki monogamiczne. W katolicyzmie i prawosławiu od średniowiecza małżeństwo ma rangę sakramentu; Kościół katol. odrzuca rozwody (dopuszczają je w określonych sytuacjach inne wyznania), natomiast uznaje możliwość stwierdzenia nieważności małżeństwa. W judaizmie małżeństwo jest świętym węzłem (co podkreśla ceremonia zaślubin w synagodze, zw. kiduszin ‘poświęcenie’), rozwiązywanym jedynie przez śmierć lub rozwód rel.; jest także umową prawną poświadczoną spisanym kontraktem małżeńskim (hebrajska ketuba). W islamie małżeństwo jest umową prawną zawieraną w obecności sędziego muzułm. (kadi) i świadków, poświadczoną spisanym dokumentem; islam dopuszcza (choć nie zaleca) wielożeństwo (ogranicza je do 4 żon w jednym czasie) i rozwody. W hinduizmie małżeństwo uważa się za doniosły obowiązek mężczyzn po ukończeniu nauk (z którego zwalnia tylko ślubowanie celibatu ze względów rel.) i kobiet przed początkiem dojrzałości płciowej lub zaraz po jej osiągnięciu; rodzina dziewczyny wnosi do małżeństwa posag, mężczyzna zaś zobowiązuje się zapewnić żonie utrzymanie; w dawnych Indiach małżeństwa zawiązywano wcześnie, popularny był też zwyczaj zawierania ślubu między dziećmi; rozwody były niezmiernie rzadkie, zwłaszcza w wyższych kastach, a niewierność nie była powodem rozwodu; także dziś rozwód jest rzadkością. Od IV w. p.n.e. istniał w Indiach zwyczaj palenia kobiet (formalnie za ich zgodą) na stosie pogrzebowym męża (sati), który — mimo jego delegalizacji w połowie XIX w. — przetrwał, zwłaszcza w Bengalu, do XX w.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia