Państwo

Encyklopedia PWN

wieloznaczny termin odnoszący się do: 1) struktury organizacyjnej społeczeństwa, porządkującej za pomocą aparatu administracyjnego działania jednostek i grup na podstawie norm przez siebie ustalanych; 2) organizacji grupy społecznej zajmującej pewne terytorium z władzą suwerenną na czele, związku politycznego, w którym władza prawomocna korzysta ze „środków panowania nad ludźmi” (M. Weber), lub „korporacji terytorialnej wyposażonej w bezpośrednią, samorodną władzę zwierzchniczą” oraz osobowość prawną (G. Jellinek). W obu ujęciach, podobnie jak w tym, w którym eksponuje się „gwarancyjny” charakter państwa, jako 3) struktury powołanej do ochrony uprawnień jednostek, odróżnia się państwo od społeczeństwa; inne znaczenie mają określenia państwa jako 4) „aktualizacji idei etycznej” (G.W.F. Hegel) lub 5) porządku prawnego, będącego strukturą normatywną, której organami są zarówno instytucje władcze, jak i obywatele (H. Kelsen).
w dawnej Polsce określenie wielkich magnackich dóbr ziemskich, zorganizowanych na wzór udzielnego państwa.
model państwa, w którym sprawowanie władzy, funkcjonowanie organów publicznych oraz wszelka działalność polityczna są ograniczone i podporządkowane chronionemu przez mechanizmy ustrojowe prawu.
Państwo Kościelne, łac. Patrimonium Sancti Petri,
średniowieczne państwo w środkowych Włoszech, na którego czele stał papież, sprawując władzę monarszą.
państwo dobrobytu, państwo opiekuńcze, ang. welfare state Wymowa,
państwo stawiające sobie za cel zabezpieczenie obywateli przed ryzykiem wiążącym się z działaniem gospodarki rynkowej, przede wszystkim z ryzykiem utraty pracy, zdrowia, a także przed ryzykiem wiążącym się ze starością; także zespół instytucji państwowychdostarczających obywatelom świadczeń i usług społecznych.
państwo dysfunkcyjne, państwo upadłe, ang. failed state,
państwo stanowiące zagrożenie międzynarodowe ze względu na rozkład struktur państwowych, będące w stanie permanentnego i długotrwałego konfliktu wewnętrznego (wojna domowa, czystki etniczne).
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia